صنایع دستی را می‌توان از قدیمی‌ترین هنرهای رایج در سرزمین ایران دانست که قدمت آن به بیش از 5000 سال می‌رسد. زمانی که ساکنین این کشور به‌وسیله چوب و سنگ ابزار مورد نیازشان را می‌ساختند تا امروز که صنایع دستی ایران به دلیل طراحی خاص جز گران‌ترین کالاهای لوکس در جهان به‌حساب می‌آید. بررسی‌ها نشان می‌دهد ایران از نظر تنوع صنایع دستی در جهان جز 3 تولید کننده برتر صنایع دستی محسوب می‌شود. ایران پس از هند و چین مقام سوم در این صنعت را به خود اختصاص داده است. در این مقاله قصد داریم تا مختصری در مورد تاریخچه این صنعت و مهم‌ترین صنایع دستی کشور ایران مطالبی را با شما مخاطبین عزیز به اشتراک گذاریم.
بررسی تاریخچه صنایع دستی ایران به عنوان سومین تولید کننده برتر صنایع دستی جهان
ایران به عنوان سومین تولید کننده برتر صنایع دستی جهان از عقبه بسیار قوی در تولید صنایع دستی برخوردار است. مطالعات تاریخی نشان می‌دهد قدیمی‌ترین صنایع دستی مردم ایران مربوط به 6000 سال پیش است. زمانی که مردمانی از بهشهر در کنار دریا اولین تمدن‌ها را پایه‌گذاری می‌کردند برای گذران زندگی صنایع دستی و لوازم خاصی تولید می‌کردند. پس از آن می‌توان به اقوام بختیاری اشاره کرد که این اقوام در کنار اجاق‌های پخت‌وپز خود، ظروف سفالی تولید می‌کردند. اگر کمی تاریخ را ورق بزنیم به دورانی می‌رسیم که فلز توسط ایرانیان کشف شد. فلزات به تدریج جای سنگ و چوب را گرفتند و مردم برای ساخت ملزومات خود از فلزات استفاده کردند. به همین دلیل به این عصر، عصر فلز می‌گویند. مواد اولیه ساخت صنایع دستی تغییر کرد. فلزی همچون مس جایگزین صنایع دستی سنگی شد و با پیشرفت صنایع، ادوات و صنایع دستی ساخته شده به وسیله چرخ‌ها دستی ساخته می‌شد.
اصلی‌ترین محصولات سومین تولید کنند برتر صنایع دستی جهان
قبل از اینکه به بررسی اصلی‌ترین تولیدات سومین تولید کنند برتر صنایع دستی جهان بپردازیم، بهتر است تعریفی دقیق از این صنعت ارائه دهیم. به گفته یونسکو صنایع دستی به محصولاتی گفته می‌شود که توسط هنرمند با دست یا استفاده ابزار ساده یا مکانیکی ساخته شود. به شرط آن که سهم دستان هنرمند کمتر از ابزار نباشد. ایران به‌عنوان سومین تولید کنند برتر صنایع دستی جهان، محصولات متنوعی تولید و روانه بازارهای جهانی می‌کند که در ادامه این مقاله به بررسی مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
قالی‌بافی مهم‌ترین تولید سومین تولید کننده برتر صنایع دستی
قالی‌بافی ایران با سهم 75% از بازار جهانی و صادرات به بیش از 100 کشور دنیا از مهم‌ترین صنایع‌دستی سومین تولید کننده برتر صنایع دستی جهان به‌حساب می‌آید. قالی از قدیمی‌ترین صنایع دستی تولید شده توسط هنرمندان ایرانی به‌حساب می‌آید. این صنعت قدمتی باستانی دارد و می‌توان آن را مظهر فرهنگ و هنر ایرانی دانست.
ترمه تولیدی گران‌بها از سومین تولید کننده برتر صنایع دستی
شهر یزد را می‌توان به‌عنوان یکی مهم‌ترین شهر تولید کننده ترمه دانست. برای تولید یک ترمه باکیفیت باید زمان زیادی صرف کرد و از پشم خوب و الیاف مناسب استفاده کرد. اگر شخص مهارت کافی در انجام این کار را داشته باشد، نهایتاً می‌تواند 25 تا 30 سانتی‌متر در روز از این پارچه تولید کند. به همین دلیل ترمه یکی از گران‌ترین تولیدات ایران به عنوان سومین تولید کننده صنایع دستی جهان به حساب می‌آید.
خاتم‌کاری هنر آراستن اشیا
خاتم‌کاری یکی دیگر از صنایع دستی ایران به‌حساب می‌آید که قدمتی چندصد ساله دارد. دلیل قرار گرفتن آن در جایگاه سوم معرفی برترین تولیدات صنایع دستی سومین تولید کننده برتر صنایع دستی دنیا نیز به همین دلیل است. هنرمندان فعال در این صنعت با استفاده از ابزار مخصوص سطح مواد چوبی را تزیین می‌کنند. از مهم‌ترین شهرهای تولید کنند این محصول می‌توان به شیراز و اصفهان اشاره کرد.
معرق‌کاری هنر چیدمان قطعات چوب
معرق‌کاری را می‌توان هنر در کنار هم قراردادن قطعات مختلف کاشی، چرم، چوب و… دانست. این قطعات کوچک و با ضخامتی در حدود 4 میلی‌متر هستند که روی یک صفحه از قبل آماده شده جاگذاری می‌شوند. ویژگی اصلی این هنر طبیعی بودن آن است؛ یعنی از هیچ رنگی برای ساخت آن استفاده نمی‌شود به همین دلیل این هنر در فهرست مهم‌ترین تولیدات ایران به‌عنوان تولید کننده برتر صنایع دستی قرار داده شده است.
جواهرات محلی از محبوب‌ترین تولیدات سومین تولید کننده برتر صنایع دستی
استفاده از این زیورآلات قدمتی تاریخی دارد. مردم عشایر و روستایی ایران از این جواهرات به عنوان مکمل در کنار لباس‌های سنتی خود بهره می‌برند و آن را بخش مهمی از فرهنگ خود می‌دانند. تنوع زیورآلات تولید شده توسط اقوام ایرانی بسیار زیاد است. از مهم‌ترین شهرهای تولیدکننده این جواهرات می‌توان به کردستان، سیستان و بلوچستان و مناطق ترکمن اشاره کرد که از جمله آن‌ها می‌توان به دستبند، سربند، النگو، سینه‌ریز و… اشاره کرد. از مواد به کار گرفته شده در ساخت این جواهرات می‌توان به قلع، طلا، یشم، فیروزه و… اشاره کرد. محبوبیت این جواهرات به‌قدری در میان سایر نقاط کشور زیاد است که تصمیم گرفتیم در فهرست مهم‌ترین صنایع‌دستی سومین تولید کننده برتر صنایع دستی جهان به آن اشاره کنیم.
سفالگری صنعتی باستانی در سومین تولید کننده برتر صنایع دستی
برخلاف تصور بسیار از افراد که صنعت نفت را قدیمی‌ترین صنعت ایران می‌دانند، باید گفت که این سفالگری است که در دوران باستان به بزرگ‌ترین صنعت ایران معروف بوده است. از قدیمی‌ترین مناطقی که این صنعت در آن رواج داشته می‌توان به شوش اشاره کرد. باستان‌شناسان صنایع دستی مختلفی از این تمدن کشف کرده‌اند؛ اما شواهد نشان می‌دهد اغلب این صنایع دستی سفالی هستند. از جمله این صنایع دستی می‌توان به دیگ، پیاله، گلدان و ظروف سفالی اشاره کرد.
کلام آخر
کشور ایران را می‌توان به عنوان یکی از اصلی‌ترین تولیدکنندگان صنایع‌دستی در طول تاریخ دانست که قدمت اولین صنایع دستی تولید شده توسط مردم آن به بیش از 6000 سال پیش بازمی‌گردد. ایرانیان به دلیل خلاقیت و نوآوری در طول تاریخ همواره پایه‌گذار پیدایش صنایع‌دستی جدید بودند. به همین دلیل است که در طول تاریخ می‌توان ایران را در زمره سه تولید کننده برتر صنایع دستی دانست.
