با شنیدن کلمه‌های سفال و سرامیک، یکی از چیزهایی که به یاد آن می‌افتیم، فرهنگ کشورمان ایران است. سفال و سرامیک بیشترین آثار باستانی را به خود اختصاص می‌دهند و نقش آن‌ها در فرهنگ و تاریخ ما غیرقابل انکار است. همچنین ظروف ساخته شده از این دو بسیار در طب سنتی و دین توصیه شده‌اند. با این‌وجود، خیلی از افراد تفاوت سفال و سرامیک را نمی‌دانند و آن‌ها را به دلیل برخی شباهت‌های ظاهری باهم اشتباه می‌گیرند. مثلا اینکه هر دو از خاک تشکیل شده‌اند و برای شکل گرفتن باید حرارت ببینند. یا اینکه هم ظروف سفالی و هم ظروف سرامیکی، از دو بخش بدنه و لعاب ساخته می‌شوند. با این‌حال، تفاوت سفال و سرامیک قابل توجه است و در ادامه، قرار است این تفاوت‌ها را باهم بررسی کنیم.
تعریفی کوتاه از سرامیک و سفال
قبل از اینکه تفاوت‌های ظروف سفالی و سرامیکی را به خوبی بررسی کنیم، بهتر است تا تعریفی از این دو جنس که در صنایع دستی همدان نیز کاربرد بسیاری دارند، داشته باشیم. سرامیک، به ماده‌ای طبیعی می‌گویند که حرارت بالایی ببیند و تغییر ماهیت دهد. سفال به اشیایی گفته می‌شود که از خاک رس ساخته می‌شوند و در کوره حرارت می‌بینند.
اصلی ترین تفاوت‌های ظرف‌های سرامیکی و سفالی
در دنیای هنر و صنایع دستی، ظرف‌های سفالی و سرامیکی از جمله پرکاربردترین و محبوب‌ترین نوع ظروف محسوب می‌شوند. اگرچه شباهت ظروف سفالی و سرامیکی در ظاهر و کاربرد ممکن است باعث شود توجه کمی به تفاوت‌های آن‌ها شود، اما شناخت دقیق این تفاوت‌ها اهمیت زیادی در استفاده صحیح و بهتر از هر کدام دارد.
| ویژگی | سفال | سرامیک |
| مواد اولیه | فقط خاک رس | ترکیب خاک رس، کائولن، سیلیس و کوارتز |
| روش تولید | ساخت با چرخ سفالگری | استفاده از تکنیک‌های ریخته‌گری و قالب‌گیری |
| اشکال تولیدی | ساده‌تر | پیچیده‌تر |
| قیمت | ارزان‌تر | گران‌تر |
| دمای پخت | ۹۰۰ تا ۱۰۰۰ درجه سانتی‌گراد | ۱۰۰۰ تا ۱۳۰۰ سانتی‌گراد |
| لعاب‌پذیری | محدودتر | بهتر و با کیفیت‌تر |
| کاربردهای اصلی | ظروف روزمره (لیوان، کاسه، بشقاب) | هم ظروف روزمره و هم مصارف دکوراتیو |
مواد اولیه سفال و سرامیک
به طور معمول اولین تفاوت سفال و سرامیک در مواد اولیه این دو نوع ظرف می‌باشد، به طور مثال سفال فقط از رس به دست می‌آید. این گزینه باعث شده تا یکی از مزایای استفاده از ظروف سفالی پخش کردن یکنواخت حرارت باشد. با این حال برای ساخت ظروف سرامیکی علاوه بر خاک رس از کائولن، سیلیس و کوارتز نیز استفاده می‌شود.
تفاوت در تولید
تفاوت بعدی، نوع تولید ظروف سفالی و سرامیکی می‌باشد، ظرف‌های سفالی با چرخ‌های سفالگری ساخته می‌شوند ولی در تولید سرامیک از تکنیک‌هایی مثل ریخته‌گری و قالب‌گیری استفاده می‌شود. در این روش، مخلوطی از خاک و آب را در قالب‌های مخصوص می‌ریزند و بعد از خشک شدن، آن را در کوره می‌پزند. در نتیجه تفاوت در تکنیک‌های سفالگری و سرامیک‌سازی باعث شده تا اشکال سرامیک نسبت به سفال پیچیده‌تر باشد.
تفاوت قیمت
از فرق سفال و سرامیک در قیمت نهایی نیز نباید غافل شد، چرا که موضوع مهمی است که در بحث تفاوت ظروف سرامیکی و سفالی نمی‌شود آن را نادیده گرفت. ظروف سفالی به دلیل مواد اولیه ساده‌تر و فرآیند ساخت راحت‌تر، ارزان‌تر از ظروف سرامیکی هستند.
دمای پخت
شاید برایتان جالب باشد ولی سرامیک و سفال در دمای پخت نیز با هم تفاوت دارند. ظروف سفالی در دمای 900 تا 1000 درجه سانتی‌گراد پخته می‌شوند. در مقابل، سرامیک‌ها در دمای بالاتری، بین 1000 تا 1300 درجه سانتی‌گراد، پخته می‌شوند. این گرمای بیشتر، ذرات خاک را به هم فشرده‌تر می‌کند و ساختاری محکم‌تر به وجود می‌آورد.
لعاب‌پذیری
لعاب، لایه‌ای شیشه‌مانند است که روی ظروف می‌زنند تا هم زیباتر شوند و هم در برابر نفوذ آب مقاوم‌تر باشند. سرامیک به دلیل تفاوتی که در مواد اولیه دارد، بهتر می‌تواند لعاب را قبول کند. سفال‌ها هم می‌توانند لعاب داشته باشند، اما به دلیل دمای پایین‌تر پخت، گزینه‌های کمتری برای لعاب‌کاری دارند.
[مطالعه بیشتر: گلدان سفالی یا سرامیکی]
تفاوت در کاربرد
سفال‌ها اغلب به دلیل ساخت راحت‌تر در لیوان‌ها، کاسه، بشقاب و … دیده می‌شوند، ولی سرامیک علاوه بر مصارف روزمره در دکوراسیون نیز مورد استفاده است.
سخن پایانی
در این مقاله سعی شد تا ریزترین جزئیات و تفاوت سفال و سرامیک مورد بررسی قرار گیرند. سفال‌ها عموماً از خاک‌های طبیعی ساخته می‌شوند و ظاهری طبیعی و گرم دارند، در مقابل، سرامیک‌ها که معمولاً سطحی نسبتاً براق‌تر و مقاوم‌تری دارند و بیشتر در ظروف مصرفی مدرن و دکوری‌های خاص به کار می‌روند. اگر شما نیز به این نوع از ظروف علاقه دارید، باید گفت که سایت چارشین مجموعه‌ای بی‌نظیر از محصولات باکیفیت و در عین حال منحصر به فرد را در اختیار شما قرار می‌دهد تا تجربه‌ای متفاوت و خاص در خرید ظروف سفالی و سرامیکی داشته باشید. این مجموعه فرصت خوبی برای کسانی است که می‌خواهند فضای خانه یا محل کارشان را با ظرافت و هنر اصیل ایرانی تزئین کنند.
