صنایع دستی از نظر لغت به معنای آثاری است که با هنر ارزشمند دست شکل می‌گیرند و اکثرا علاوه بر ارزش معنوی بسیار زیادی که دارند، از ارزش مادی نسبتا بالایی هم برخوردار هستند که البته ارزش واقعی این آثار و صنایع دستی، در برابر هنر و زحمت زیادی که هنرمند خرج آن‌ها می‌کند، غیر قابل قیمت‌گذاری می‌باشند. هنر‌های دستی که با عشق و علاقه ساخته می‌شوند، امروزه ارزشمند‌ترین و غنی‌ترین میراث فرهنگ ایران و ایرانی را تشکیل داده‌اند، چراکه صنایع دستی ایران امروزه به‌دلیل تنوع بسیار زیاد و تلفیقی بودن با هنر‌های اسلامی، در سراسر دنیا از شهرت زیادی برخوردار شده است. برای طی کردن مراحل ساخت این صنایع دستی نیازی به فناوری و تکنولوژی پیچیده‌ای نمی‌باشد چراکه این صنایع بیشتر متکی بر تخصص و هنری‌های بومی و سنتی و صد‌البته عشق و علاقه هستند. هر کدام از صنایع دستی، روایتگر هنر و سنت‌های اقوام، در مناطق مختلف کشور پهناور ایران می‌باشند که علاوه بر فروش داخلی به علاقه‌مندان و مشتاقان هنر، سوغات گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کنند را هم شامل می‌شود.
صنایع دستی گسترده‌ای مانند فرش ایرانی، میناکاری، سفالگری، حصیر‌بافی، صنایع چوبی و سنگی، همانطور که اشاره شد نقش بسیار موثری را در تقویت اقتصاد کشور‌مان ایفا می‌کنند، در نتیجه صادر کردن این صنایع ارزشمند گامی مهم در تقویت صادرات کشور است که در ادامه‌ی این مقاله قصد داریم به روش‌های مختلف صادر کردن صنایع دستی به کشورهای دیگر اشاره کنیم.
صادرات صنایع دستی
اهمیت صادر کردن صنایع دستی علاوه بر تقویت اوضاع اقتصادی کشور که حاصل از سود این صادرات است، باعث کاهش نرخ بیکاری و رونق بازار کار تولیدکنندگان این صنایع هم می‌شود. با افزایش صادرات صنایعی مانند فرش، سفال و میناکاری، توجه به هنر‌های اصیل کشور بیشتر می‌شود و فرصت‌های شغلی بیشتری برای افراد مشتاق به هنر‌های دستی پیدا می‌شود. باید توجه داشته باشیم که افزایش تقاضا برای صادرات صنایع دستی از ایران به معنای افزایش تقاضا و توجه نسبت به فرهنگ و تمدن کشور ایران است، چراکه هر صنایع دستی معرف فرهنگ و سنت یک بخش خاص از کشور ما می‌باشد که خود روایتگر داستان‌های زیادی است. اما چه روش‌هایی برای صادرات صنایع دستی وجود دارد؟
کارت بازرگانی
کارت بازرگانی، کارتی می‌باشد که هر فردی برای فعالیت در زمینه‌های تجارت، صادرات و واردات به عنوان یک مجوز از سوی سازمان مربوطه باید اخذ کند. نداشتن این کارت به معنای عدم داشتن اجازه‌ی فعالیت در زمینه بازرگانی و تجارت می‌باشد. کارت بازرگانی در انواع مختلفی با توجه به زمینه‌های متنوعی که در واردات و صادرات کالا‌ها وجود دارد، به تولیدکنندگان عرضه می‌شود. به عنوان مثال به کارت بازرگانی‌ای که موجب آغاز فعالیت شخص حقوقی که مواد اولیه تولیدات خود را وارد کرده است، می‌شود و مجوز شروع کار را به او می‌دهد، کارت صنعتی و تولیدی گفته می‌شود.
اما کارت بازرگانی مورد بحث ما، کارت تجاری نامیده می‌شود. با داشتن این کارت تجاری اشخاص مجوز سفارش کالا، صادرات، واردات و یا ترخیص هر کالایی که مجاز و در چارچوب قانون کشور باشند را همراه خود دارند و می‌توانند با تاجران خارج از کشور جهت صادر کردن کالای خود ارتباط برقرار کنند.
صادرات به شکل مستقیم
در این روش، خود فرد صاحب امتیاز به شکل مستقیم کالای مورد نظر را که می‌تواند از صنایع دستی نیز باشد، بدون واسطه صادر می‌کند. شخص فروشنده خود باید بازار هدف را شناسایی و پیدا کند و سپس مراحل صادرات را با سفر به بازار هدف، به تنهایی یا با استخدام نیروهای انسانی و بدون واسطه جلو ببرد. در این روش فرد بر اساس تجربه‌هایی که به مرور زمان کسب می‌کند، با لینک‌ها و راه‌های ارتباطی صادرات کالا نیز آشنا می‌شود. از مزایای دیگر این روش، کنترل و تسلط کاملی است که خود فرد صادرکننده به چرخه و مراحل انجام کار دارد. اما این نکته هم قابل ذکر است که این روش از روش‌های پرهزینه‌ای است که علاوه بر مسئله مالی، وقت زیادی را هم جهت سفر، انتقال و حمل و نقل از صادرکنندگان می‌گیرد.
صادرات غیر مستقیم
صادرات غیر مستقیم به وسیله واسطه‌ها شکل می‌گیرد. این روش که برعکس صادرات مستقیم است، بیشتر مورد استفاده‌ی افرادی است که حجم محصولات آن‌ها جهت صادرات، خیلی بالا نباشد. با این روش، شما می‌توانید از تجربه‌های افراد و شرکت‌های متخصص در این زمینه بهره‌مند شوید و با خطاهای کمتری طی این فرآیند، نسبت به صادرات مستقیم برای کسب‌و‌کار خود روبرو شوید. شما در صادرات غیر مستقیم شرکت واسطه را با مشتری خود مواجه می‌کنید و قسمت تعامل با مشتری را به شکل حضوری از دست می‌دهید، در عین حال علاوه بر صرفه‌جویی در وقت، شما دیگر نیازی به استخدام نیروهای انسانی ندارید، در نتیجه با هزینه‌های کمتری به نسبت روش مستقیم روبه‌رو می‌شوید. گفتنی است در این روش باید بخشی از سودتان را با واسطه شریک شوید اما دیگر به مجوز‌های قانونی مانند کارت بازرگانی، به جدیت صادرات مستقیم نیاز پیدا نمی‌کنید.
صادرات چمدانی صنایع دستی
با توجه به وضعیت نابسامان اقتصاد کشور، روشی که طرفدار زیادی از سمت صادرکنندگان پیدا کرده است، روش صادرات چمدانی است. این نوع تجارت در همه‌ی دنیا مرسوم است و معمولا مبادله به روش چمدانی بین کشورهای همسایه شکل می‌گیرد. این تجارت به این صورت انجام می‌شود که فردی به کشور دیگر بدون پرداخت عوارض، کالاهایی را که تحت عنوان کالاهای شخصی هستند را به مقصد مورد نظر خود منتقل می‌کند و در مناسب‌ترین و بهترین زمان ممکن، آن‌ها را به خریداران می‌فروشد. این نوع صادرات به‌دلیل عوارض کمی که دارد امروزه طبق آمار اعلام شده از طرف معاون صنایع دستی کشور بسیار افزایش یافته است، اما لازم به ذکر است که این روش تنها به دلیل بی‌انضباطی و هرج و مرج در اقتصاد و تجارت کشور، به‌خصوص در بخش صادرات و واردات ایجاد شده است و خود زمینه‌ساز جرم‌های بیشتر می‌باشد.
نکاتی که باید قبل از صادر کردن صنایع دستی بدانید!
- شناخت علایق و سلیقه‌ی مردم کشور مقصد
- تحقیق و مطالعه درباره‌ی کشور هدف و بازار آن
- شرکت در نمایشگاه‌های بازار مورد نظر
- بازاریابی در کشور مقصد
در مرحله‌ی شناخت علایق و سلیقه مردم بازار هدف، باید این مسئله را در نظر بگیرید که مردمان کشوری که شما به عنوان بازار هدف در نظر دارید علاوه بر فرهنگ، چه سنت، آداب و رسوم و قوانین بین‌المللی دارند و این فرهنگ و قوانین چه تاثیری در حجم فروش کالای شما در کشور و بازار مقصد می‌گذارند.
سخن پایانی
صنایع دستی از سرمایه‌های غنی کشور ما می‌باشد، هنر‌هایی در زمینه‌های مختلف مانند سفالگری، میناکاری، بافندگی، رودوزی‌های سنتی و صنایع دستی چرم توسط اقوام مختلف به زیبا‌ترین شکل تولید می‌شوند و با صادرات و روش‌های مختلف آن، همراه با فرهنگ و سنت کشور ایران به بازار‌های مختلف صادر می‌شوند. تولیدکنندگانی که تمایل به صادر کردن تولیدات خود دارند باید با در نظر گرفتن شرایط مالی، کالای مورد نظر و همچنین قوانین و فرهنگ بازار هدف، با روش‌هایی که در مقاله مطرح شد جهت صادرات کالاهای خود اقدام کنند.
