فیلم‌های برتر صنایع دستی

صنایع دستی جزء فرهنگ و هویت یک ملت است که ریشه در تمدن آن کشور دارد. قدمت صنایع دستی به دوران باستان برمی‌گردد. یادگاری‌هایی از دیرباز که نشان‌دهنده آداب و رسوم، اعتقادات و شرایط اقلیمی هر منطقه است. کشور عزیزمان ایران با داشتن تنوع آب‌وهوایی و قومیتی، بیشترین تنوع صنایع دستی را دارد. بسیاری از این صنایع دستی از بین رفته است و تنها می‌توان آثاری از آن را در موزه‌ها پیدا کرد. برخی دیگر در شرف از بین رفتن هستند و توجه مسئولان و مردم را می‌طلبند. در این راستا فیلم‌ها و مستند‌هایی ساخته شده است که دیدن آن خالی از لطف نیست. در ادامه به معرفی فیلم‌های برتر صنایع دستی می‌پردازیم. این فیلم‌ها از برخی مستندات نوشته شده است و قطعا کامل و جامع نبوده و تمامی حوزه‌های صنایع دستی را پوشش نمی‌دهد.

چرا صنایع دستی مهم است؟

قبل از اینکه به بحث فیلم‌ها بپردازیم بیایید به این پرسش پاسخ دهیم که چرا صنایع دستی انقدر برای ما مهم است؟ صنایع دستی کشورمان دارای تنوع بسیار زیادی است. همین متنوع بودن آثار هنری باعث شده است که ایران جزء سه قطب مهم صنایع دستی در جهان باشد. صنایع دستی‌ که قدمتی چند صد ساله دارد و تمامی المان‌های فرهنگی و اعتقادی را در بر می‌گیرد. صنایع دستی ایران قابلیت ارزآوری را دارد. می‌توان با سرمایه‌گذاری بر روی این هنر بی‌بدیل هم در راستای احیای فرهنگ قومی و آداب و رسوم و هم در راستای ارزآوری قدم برداشت. صادرات صنایع دستی گزینه‌ای قوی برای ارز‌آوری و کمینه کردن وابستگی اقتصادی کشور به نفت است. برای تحقق این رویا مسئولان و مردم باید به سمت احیا و شناساندن صنایع دستی فاخر کشورمان به نسل‌های جدید بروند. صدا و سیما با داشتن پتانسیل بالای خود گام‌هایی در این رابطه برداشته است. پخش مستند دست آفریده‌ها قدمی ارزشمند در راستای نشان دادن صنایع دستی بود. همچنین مجموعه مستند زمین خاکی به معرفی صنایع دستی و پتانسیل آن برای ایجاد کار، تولید سرمایه و اشتغال‌زایی پرداخته است.

دست آفریده‌ها:

دست آفریده‌ها مستندی ساخته شده به سفارش صدا و سیما است. این مستند، آثار هنری شهرهای مختلف ایران را به نمایش در می‌آورد. از جمله این صنایع دستی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شعر بافی
• مسگری
• زیلوبافی
• زری‌بافی
• گیوه‌بافی
• سفالگری
• فیروزه‌کاری
• و…

دست آفریده‌ها در هر قسمت، مهمان یکی از شهرهای ایران می‌شوند و به صنایع دستی آن منطقه می‌پردازند. در این کار به سراغ استاد کاران ماهر و چیره دستی می‌روند که در آن صنعت مشهور باشند.

زمین خاکی:

زمین خاکی نام مجموعه مستندی است که به کارآفرینی می‌پردازد. در قسمت‌هایی از این مستند به هنرها و صنایع دستی پرداخته می‌شود. این مستند در سال جهش تولید و اقتصاد مقاومتی ساخته شده است. عوامل این مستند شهرها و روستا‌ها را گشته‌اند تا روایت کارآفرینان موفق را به تصویر بکشند. مستند زمین خاکی در دو فصل از شبکه مستند پخش شد و بازخورد‌های خیلی خوبی را از سمت مردم گرفت. از قسمت‌هایی که به صنایع دستی مربوط می‌شود، می‌توان به فهرست زیر اشاره کرد. همچنین شما می‌توانید از آرشیو شبکه مستند، این مستند بسیار قوی با روایت دلنشین را تماشا کنید.

• دهکده سفال
• سفالگری
• چرم همدان
• سنگ‌تراش
• پارچه بافی
• جاجیم
• مبل سازی
• سوزن دوزی
• فیروزه کوبی

معرفی مستند‌هایی در حوزه صنایع دستی

وجود تنوع بالای صنایع دستی ایران این محدودیت را برای ما ایجاد می‌کند که نتوانیم درباره تمامی آن‌ها صحبت کنیم و حق مطلب را در رابطه با این هنرهای اصیل و زیبا ادا کنیم. در ادامه به چند نمونه از فیلم‌ها و مستند‌هایی که در حوزه صنایع دستی ساخته شده است، اشاره می کنیم و روایت مختصری از آن را برای شما می‌آوریم.

کلیدساز جلفا

مستند کلید ساز جلفا درباره استاد علی میرزا باقریان است که دارای یک مغازه قفل و کلیدسازی است. قدمت مغازه کلیدسازی استاد باقریان به ۱۰۰ سال می‌رسد. این مغازه که به اندازه ۴ نسل در خانواده استاد علی میرزا باقریان بوده است؛ در نزدیکی جلفا واقع در محله‌ی ارمنی نشین است. کلیدسازی حرفه خانوادگی استاد علی بوده و نسل‌اندرنسل به ساخت و تعمیر قفل و کلید می‌پرداختند. مغازه استاد علی موزه‌ای از انواع قفل و کلید است. استاد پرویز تناولی مجسمه ساز معروف چندین عکس از قفل‌های این مغازه را در کتاب قفل‌ها آورده است. این مستند به تهیه کنندگی و کارگردانی فرهاد بردبار تولید شده است. تصویر برداری این مستند به عهده‌ی خسرو کهندژ و فرهاد بردباری بوده‌است.

آخرین سفالگر بهمنشیر

آخرین سفالگر بهمنشیر مستندی ۴۰ دقیقه‌ای است که به صنعت سفالگری در شهر بهمنشیر استان خوزستان می‌پردازد. نویسندگی و کارگردانی این مستند به عهده‌ی بهزاد وزیری بوده و کاری از صدا و سیمای مرکز آبادان است.

درخت سخنگو

درخت سخنگو نام مستندی از علیرضا قاسمخانی است. این مستند به شرح طرح‌های خیالی و انتزاعی قالی‌های ایرانی می‌پردازد. صنعت قالی بافی یکی از معروف‌ترین صنایع دستی ایران در تمام دنیا است. درخت سخنگو برگرفته از افسانه‌ها و داستان‌های اساطیری قدیمی است که در متون کهن نام برده شده است. درخت سخنگو در جشنواره سینما حقیقت برنده جایزه شده است.

بافندگان خیال

مستند بافندگان خیال، داستان زندگی چند نابینا را روایت می‌کند که بر اساس نقشه‌ای ابداعی از خط بریل مشغول به قالی بافی هستند‌. این مستند در ۲۰ جشنواره بین‌المللی به نمایش در آمده است که حاصل آن ۷ جایزه برای سید محمدصادق جعفری، کارگردان این مستند بوده است. بافندگان خیال را می‌توان  یکی از برترین مستندها در حوزه فرش و قالی بافی معرفی کرد.

همه‌ آنچه که من دارم

این مستند ۳۰ دقیقه‌ای، داستان زندگی پیرمردی به نام حاج عبدالله را روایت می‌کند. حاج عبدالله اهل شهر سنجون است و به ساخت گیوه‌های سنتی مشغول می‌باشد. کارگردان مستند همه آنچه که من دارم، محمدعلی یزدان پرست است. این مستند برای شناساندن صنایع دستی استان مرکزی تولید شده و برنده جوایز مختلفی شده است.

عمواوغلی

مستند بلندی از خانواده هنرمند فرش‌باف عمواوغلی است. این خانواده مکتب جدیدی از بافندگی فرش را به وجود آورده‌اند و صاحب سبک و آثار بسیار زیاد هستند. خانواده عمواوغلی اصالتی آذری دارند و فرش های بسیار ظریف که همانند مخمل هستند، می‌بافند. ظرافت این فرش‌ها به قدری بالا است که برای کاخ‌های سلطنتی بافته می‌شود. هم اکنون نمونه های این فرش در گنجینه آستان قدس رضوی، کاخ سعد آباد نیاوران و موزه‌ی فرش ایران نگهداری می‌شود. کارگردان این مستند ۶۶ دقیقه‌ای، علی جلالی است. عمواوغلی برنده جوایز متعدد در جشنواره‌های مختلف شده است.

فیلم‌های برتر صنایع دستی در گذر زمان

فیلم‌ها بهترین بستر برای نشان دادن عواطف، احساسات، اعتقادات، آداب و رسوم و زیبایی‌های اقلیمی هر منطقه است و ما همواره شاهد اکران فیلم‌هایی با موضوعات مختلف و ژانرهای متفاوتی هستیم. هر کدام از این فیلم‌ها پتانسیل این را دارند که یکی از صنایع دستی کشور را در پس‌زمینه‌ی فیلم معرفی کنند و روایتی موازی با داستان اصلی فیلم داشته باشند. فیلم‌هایی هم وجود دارند که شغل و حرفه خاصی را به نمایش می‌گذارند. در اینجا ما به معرفی دو مورد از فیلم‌های برتر صنایع دستی می‌پردازیم.

فیلم فرش باد

فیلم سینمایی فرش باد به کارگردانی کمال تبریزی، از فیلم‌های برتر صنایع دستی است. داستان فیلم راجع به طراح ژاپنی است که برای کارناوال شهر تاکایاما فرشی را به بافندگان شهر اصفهان سفارش می‌دهد. در این بین خانم طراح تصادف می‌کند و از دنیا می‌رود. حالا دختر و همسرش به ایران آمده‌اند و مهمان یک خانواده‌ی بافنده در شهر اصفهان شده‌اند تا فرش سفارشی حتما بافته شود. این فیلم برنده و نامزد جوایز متعددی شده است.

فیلم نبات

یکی دیگر از فیلم‌های برتر صنایع دستی، فیلم نبات است که داستان پدر و دختری سفالگر را روایت می‌کند که به کارگردانی پگاه ارضی ساخته شده است. این فیلم در ژانر ملودرام ساخته شده و شهاب حسینی، نازنین فراهانی و ستایش محمودی در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند. فیلم نبات در بخش بین‌الملل جشنواره فجر به اکران درآمده است.

کلام آخر

صنایع دستی نشانی از هویت ملی هر کشور است. کشور عزیزمان ایران با تنوع اقلیمی خود صنایع دستی گوناگونی را در خود جای داده و این صنایع دستی بسیار زیبا، متنوع و غنی از المان‌های فرهنگی هستند. برای آنکه ما بتوانیم هویت ملی و آداب و رسوم کشورمان را احیا کنیم، لازم است صنایع دستی موجود را به نسل‌های آینده معرفی کنیم. در این راستا مستند‌ها و فیلم‌های گوناگونی ساخته شده است که به اختصار ما چند نمونه از این فیلم‌های برتر صنایع دستی را برای شما فهرست کرده‌ایم. امیدواریم با دیدن این مستند‌ها و فیلم‌های برتر صنایع دستی، با صنایع دستی کشورمان بیشتر آشنا شوید.