ایران به عنوان کشوری دارای تمدن شناخته می‌شود؛ از همین رو دارای پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی است. آثار و صنایع دستی که از دیرباز به یادگار مانده، نشان از ذوق هنری مردم ایران دارد. هنرهای اصیلی که بعد از قرن‌ها هنوز هم زیبا و جذاب هستند. به قدری تنوع در هنرهای دستی ایران وجود دارد که گاهی افراد را دچار اشتباه می‌کند. بعضی از این هنرها و سبک‌ها بسیار شبیه به هم هستند. شباهت این سبک‌ها باعث می‌شود که به جای یکدیگر تلقی شوند. یکی از این هنرهای جذاب هنر ترمه و سرمه است. در ادامه به مقایسه ترمه با سرمه خواهیم پرداخت.
ترمه و سرمه‌ای که یکی از زیباترین آثار هنری هستند. اما آیا شما می‌دانید تفاوت ترمه با سرمه در چیست؟ در این مقاله سعی داریم به مقایسه ترمه با سرمه بپردازیم. ترمه بافی هنر اصیل ایرانی است که حاصل آن پارچه‌های ظریف و بسیار گران قیمت می‌باشد و سرمه دوزی هنری فاخر است که حاصل آن نقشی ماندگار در ذهن و زمان به جا می‌گذارد.
سرمه دوزی چیست؟
قبل از اینکه بخواهیم به مقایسه ترمه با سرمه بپردازیم، اول باید بدانیم که راجع به چه چیزی صحبت می‌کنیم. سرمه دوزی یکی از هنرهای اصیل رودوزی سنتی می‌باشد. این هنر قدمت زیادی دارد. بعضی‌ها آن را به حدود ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ سال قبل برمی‌گردانند. سرمه دوزی با استفاده از سوزنی به نام سرمه دوخته می‌شود. سرمه دوزی هنری فاخر است؛ حتی می‌توان گفت هنری گران قیمت می‌باشد. سرمه دوزی یک هنر تزیینی به شمار می‌رود؛ در گذشته از طلا و نقره برای دوختن نقوش استفاده می‌کردند؛ برای همین حتما پارچه آن نیز باید گران‌قیمت و فاخر باشد. پارچه‌ای مانند ترمه و مخمل که بتواند زمینه مناسبی برای اجرای این هنر باشد.
کاربرد سرمه دوزی:
در گذشته از سرمه دوزی برای تزئین و زیبایی لباس‌ها استفاده می‌شد. همچنین بر روی پرده‌های مجلل و سلطنتی از سرمه دوزی استفاده می‌شد. طبقه اشراف از سرمه دوزی برای تزیین رو تختی‌ها استفاده می‌کردند. حکما، وزرا و امیران و هر کسی که جزو طبقه مرفه جامعه بود، برای تزیین سرآستین‌ها و یقه‌های خود از این نوع هنر استفاده می‌کردند. سرمه دوزی باعث زیبایی فوق‌العاده لباس‌ها می‌شود. این هنر بسیار ظریف و پر زحمت است.
در گذشته از نخ‌های طلا و نقره استفاده می‌شد؛ برای همین یک هنر عیانی تلقی می‌شد اما امروزه با تغییر ماهیت مواد اولیه، این هنر نیز دستخوش تغییر شده است. با جایگزین شدن مواد دیگر به جای نقره و طلا هزینه کار تمام شده پایین آمد و همین باعث شد تا از سرمه دوزی در مقیاس گسترده‌تری استفاده شود. امروزه ما شاهد سرمه دوزی بر روی وسایل بیشتری از زندگی هستیم و افراد بیشتری می‌توانند از پس هزینه آن بر بیایند. پس در مقایسه ترمه با سرمه فهمیدیم که سرمه دوزی جزوی از هنرهای تزیینی است.
ابزار لازم برای دوخت سرمه :
از آنجایی که سرمه دوزی یک هنر کاملا ظریف است و وقت زیادی لازم دارد، بنابراین لازم است که از ابزار و وسایل درجه یک نیز استفاده شود. ابزاری که استفاده می‌شود تاثیر زیادی بر روی کار استادکار خواهد گذاشت. همچنین کیفیت مواد اولیه رابطه مستقیمی با کیفیت محصول نهایی دارد. اولین وسیله که باید داشته باشیم پارچه مخصوص برای سرمه دوزی است. در اغلب موارد برای سرمه دوزی از پارچه ترمه استفاده می‌شود. سرمه دوزی روی ترمه یکی از صنایع دستی بسیار خیره‌کننده، جذاب و اصیل است. پارچه‌های دیگری نیز برای سرمه دوزی به کار می‌رود مانند کتان و مخمل. خیلی مهم است که پارچه مورد استفاده کیفیت لازم را داشته باشد.
بعد از تهیه پارچه نوبت به نخ و سوزن می‌رسد. نخ‌های مخصوصی برای سرمه دوزی موجود است. این نخ‌ها باید جنس عالی داشته باشند تا بتوان در سرمه از آن استفاده کرد. همچنین برای سرمه دوزی از سوزن‌های مخصوص این رشته نیز استفاده می‌شود. سوزن‌ها دارای شماره هستند تا به راحتی بتوان در سایز‌ها و ابعاد مختلف سرمه دوزی کرد. از وسایل دیگر که برای سرمه دوزی به آن احتیاج داریم، می‌توان به کمان اشاره کرد. کمان چارچوبی است که با کمک آن پارچه را ثابت نگه می‌دارند. این کار باعث می‌شود تا استادکار به راحتی و با سرعت بیشتری کار انجام دهد. قیچی برای بریدن و پنبه برای پر کردن نقش‌ها در سرمه دوزی استفاده می‌شود. شما اگر بخواهید طرح خود را به روی پارچه انتقال دهید به صابون خیاطی یا قلمی که این کار را انجام دهد احتیاج پیدا خواهید کرد. برای یک کار حرفه‌ای و بی نقص شما به لایه چسب و نخ‌های سفید کتان و پلیستر، کاربن، خط کش و متر احتیاج دارید. پس قبل از اینکه سرمه دوزی را شروع کنید، تمام وسایل را آماده کنید.
طرح‌های سرمه دوزی:
وقتی صحبت از سرمه دوزی می‌شود ناخودآگاه در ذهن طرح‌های اصیل ایرانی و سنتی تداعی می‌شود. طرح‌هایی مانند گل‌های گلدانی، صحرایی، جناغی و محرابی، حاشیه‌های زیبا، طرح‌های اسلیمی، حیوانی و دیگر طرح‌ها. سرمه دوزی بر روی ترمه، همراه خود طرح‌های بته جقه، سروی و لاله‌ها را می‌آورد. وقتی حرف از سرمه میزنیم باید از ترمه هم صحبت کنیم. برای کامل شدن بحث مقایسه ترمه با سرمه خوب است که کمی هم از ترمه و سرمه دوزی بر روی آن بگوییم.
ترمه چیست؟
ترمه پارچه‌ای بسیار ظریف و گران قیمت است که برای اولین بار توسط ایرانیان بافته شد. ترمه حاصل ذوق و ابتکار فرهنگی ایران است. این هنر در دوره شاه عباس صفوی به اوج خود رسید. ترمه پارچه‌ای است بسیار لطیف که نقوش بسیار زیبا و منحصر به فردی دارد. از طرح‌های بسیار معروف برای ترمه، گل‌های شاه عباسی و بته جقه می‌باشد. برای بافت ترمه حتما باید دقت بالایی داشت. تار و پود‌های این پارچه زیبا باید به ظرافت کنار هم چیده شوند تا محصولی بی‌نقص تولید شود.
در گذشته رجال و اشراف از ترمه استفاده می‌کردند و این پارچه جزو پارچه‌های فاخر به شمار می‌‌رفت و هنوز هم به شمار می‌رود. الان با ورود تجهیزات به‌روز و دستگاه‌های پیشرفته ریسندگی استفاده از ترمه به طبقه متوسط جامعه نیز رسیده است. پارچه ترمه در کیفیت‌های متفاوت تولید می‌شود و همین امر باعث می‌شود تا با هر بودجه‌ای بتوان پارچه ترمه را خریداری کرد. ترمه پارچه‌ای است که نقوش زیبایی دارد و به عنوان هدیه می‌توان به دیگران داد. ترمه یادگاری از فرهنگ و هنر دست ایرانی است.
تفاوت و مقایسه ترمه با سرمه
تا اینجا با تعریف ترمه و سرمه آشنا شدیم. همانطور که دیدید ترمه نوعی پارچه فاخر با نقوش خاص و منحصر به فرد است. نقش‌هایی مانند بته جقه، گل‌های شاه عباسی از معروف‌ترین طرح‌های ترمه هستند. ترمه در ابعاد مختلف و برای مصارف متفاوت بافته می‌شود. بافت ترمه کاری پر زحمت و طالب ظرافت و صبر است. همین ظرافت و موارد اولیه باعث ارزشمندی ترمه شده است. در ادامه گفتیم که سرمه یک هنر رودوزی به شمار می‌رود. سرمه دوزی هنری زیبا و اصیل ایرانی است که در گذشته برای تزیین پارچه‌ها از آن استفاده می‌شده است.
مهارت استادکار به همراه مواد اولیه گران قیمت باعث شده است که این هنر بسیار ارزشمند باشد. در سرمه دوزی از پارچه ترمه استفاده می‌شود. ترکیب سرمه با ترمه محصولی بسیار فاخر، زیبا، اصیل و ارزشمند را به وجود می‌آورد. محصولی که یک هدیه گران قیمت برای عزیزانمان می‌تواند باشد. سرمه دوزی بر روی ترمه ترکیب دو هنر زیبای ایرانی است. هنری که یادگار نیاکان ما است و همراه خود فرهنگ و تمدن ایرانی را به نمایش در می‌آورد. امیدواریم که تا اینجای مقاله مقایسه ترمه با سرمه تفاوت آن‌ها را دانسته باشید. از این به بعد هرگاه حرف از ترمه و سرمه می‌شود، خواهید دانست که ترمه پارچه‌ای لطیف است و سرمه اشاره به سرمه دوزی، هنری تزیینی و زیبا دارد.
