چرم به ماده‌ای گفته می‌شود که از پوست حیوانات ساخته شود. چرم‌های مختلف از پوست حیوانات و تکنیک‌های مختلف ساخت چرم تهیه می‌شوند. پوست گاو محبوب‌ترین و پراستفاده‌ترین، برای تهیه‌ی چرم است و حدود 65 درصد از کل چرم تولید شده را شامل می‌شود. تقریباً از پوست هر حیوانی می‌توان چرم ساخت اما گران‌ترین چرم از پوست تمساح تهیه می‌شود. از چرم در ساخت وسایل مختلفی همچون کفش، کیف، لباس، مبل و وسایل ورزشی نیز استفاده می‌شود. چرم بیش از 7000 سال است که در ساخت انواع وسایل کاربرد دارد.
انواع چرم
چرم‌ها از پوست حیوانات مختلفی تهیه می‌شوند و همچنین روش‌های متفاوتی برای تهیه‌ی آن‌ها وجود دارد. به همین دلیل چرم‌ها انواع مختلفی را شامل می‌شوند که در این بخش از مقاله به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
چرم سبک
این نوع چرم ظریف است و نرمی خاصی دارد. اما راحت چروک می‌شود و میزان آسیب‌پذیری آن نسبت به سایر انواع چرم بیشتر است. به دلیل نرم بودن آن، بیشتر در تولید پوشاکی مثل پالتو و کاپشن مورد استفاده قرار می‌گیرد. چرم سبک از پوست حیواناتی مانند گوسفند، بز و بره تهیه می‌شود.
چرم نیمه سنگین
چرم نیمه سنگین از پوست حیواناتی مانند تمساح، شترمرغ و… به‌دست می‌آید. این چرم نسبتا ضخیم است و به دلیل دشوار بودن تهیه آن و کمیاب بودن، چرم نیمه سنگین، گران ترین چرم موجود در بازار می‌باشد. از این چرم در ساخت محصولات تزئینی و کالاهای لوکس استفاده می‌شود.
چرم سنگین
با کیفیت‌ترین و مرغوب‌ترین نوع چرم، چرم سنگین است. این چرم از پوست حیواناتی مانند گاو، گوساله و شتر تهیه می‌شود. این نوع چرم از مقاومت خوبی برخوردار است و از آنجایی که برای ساخت کفش و کیف، به چرمی بادوام و با ظاهری مناسب نیاز است، چرم سنگین به بهترین انتخاب برای کیف و کفش تبدیل شده‌است. این چرم نسبت به گران‌ترین چرم، یعنی چرم نیمه سنگین، قیمت مناسب‌تری دارد.
چرم تمساح، گران‌ترین چرم جهان
چرم تمساح گران‌ترین چرم جهان نام گرفته‌است. از یکی از 23 گونه کروکودیل در جهان برای ساخت گران‌ترین چرم استفاده می‌شود. چرم تمساح نوعی چرم خاص است که کمتر از 1 درصد کل صنعت چرم در سراسر جهان را تشکیل می‌دهد. به دلیل تعداد کم کروکودیل‌ها، اندازه کوچک آن‌ها، کمبود مزارع قابل اعتماد و امکانات دباغی برای فرآوری و آماده‌سازی محصول برای بازار، چرم تمساح منحصر به فرد و گران‌ترین چرم می‌باشد. به همین دلیل چرم تمساح در کالاهای لوکس، بیشترین کاربرد را دارد. نحوه ارزش‌گذاری چرم تمساح بر اساس عرض پوست و میزان آسیبی که پوست دارد، تعیین می‌شود. سایر چرم‌های گران قیمت عبارت‌اند از چرم نهنگ، کوسه، مار، شتر، فیل، اسب آبی و…
تفاوت چرم تمساح طبیعی و مصنوعی
تفاوت زیادی در ارزش و کیفیت بین چرم تمساح طبیعی و مصنوعی وجود دارد. اما به هر حال تولید چرم مصنوعی باعث می‌شود که اگر به طرح گران‌ترین چرم علاقه دارید، این امکان را داشته‌باشید که با پرداخت قیمت کمتر، یک محصول چرمی با طرح گران‌ترین چرم جهان را داشته‌باشید.
راه‌های تشخیص چرم تمساح طبیعی و مصنوعی:
- چرم را لمس کنید، اگر نرم‌تر از چرم معمولی بود، معمولاً نشانه خوبی است.
- اگر پوست نرمی بین فلس‌ها وجود داشته‌باشد و کاملاً شکل نگرفته‌باشند، احتمالاً چرم، چرم طبیعی است.
- محصولی از چرم مصنوعی، در تمام قسمت‌ها بدون نقص و فلس‌هایی با اندازه یکسان دارد.
چرم تمساح چگونه تهیه می‌شود؟
چرم تمساح از مراحل پیچیده و زیادی عبور می‌کند و کارهای معمول مانند شست‌وشو، تخلیه یا خشک کردن و دیگر مراحلی برای تهیه‌ی گران‌ترین چرم انجام می‌شود.
خیساندن
ابتدا با خیس کردن پوست برای تمیز کردن و حذف نمک و مواد نگهدارنده شروع می‌کنند. این به پوست اجازه می‌دهد تا برخی از پروتئین‌های محلول را حل کرده و آب از دست رفته خود را دوباره جذب کند. اگر به میزان کافی خیسانده نشود، می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند و اگر بیش از حد خیسانده شود احتمال از بین رفتن ماده مطلوب برای ایجاد گران‌ترین چرم بالا می‌رود. دباغی‌ها از پاروهایی برای خیس کردن پوست‌های استخوانی شده و از چاله‌ها برای خیس کردن پوست‌هایی که برای پرداخت کلاسیک در نظر گرفته شده‌اند استفاده می‌کنند. سپس یک ماشین اصلاح پوست را روی پوست کشیده و قسمت گوشتی را تمیز می‌کنند.
استفاده از مواد شیمیایی
در این مرحله از آهک استفاده می‌کنند. در طی این مرحله که دو روز طول می‌کشد، پوست‌ها را با مواد شیمیایی در چاله‌ها یا درام‌های چرخان توسط پارو مخلوط می‌کنند. برخی از دباغ‌خانه‌ها از مواد شیمیایی دیگری مانند مواد چربی‌گیر و نمک معمولی نیز استفاده می‌کنند. این فرایند پوسته‌ها را از بین می‌برد، چربی‌ها را به صابون تبدیل می‌کند، رنگدانه‌های تیره را محلول کرده و پوست را برای سفید شدن باز می‌کند.
خنثی کردن از آهک
در طول آهک زدن، پوست‌ها به شدت قلیایی می‌شوند. برای حل این مشکل و خنثی کردن پوست‌ها از نمک‌های آمونیوم استفاده می‌کنند. پوست‌ها در این مرحله به سایش حساس هستند. بنابراین، آن‌ها فقط به پارو زدن گاه به گاه نیاز دارند. سپس پوست‌ها در آنزیم‌هایی غوطه‌ور می‌مانند که روی پروتئین‌های پوست اثر می‌گذارند و نرمی، انعطاف‌پذیری و خاصیت ارتجاعی لازم را به آن‌ها میدهند. البته پوست تمساح کلاسیک نیازی به غوطه‌ور شدن در آنزیم‌ها ندارد، زیرا باید سفت بماند تا ظاهری صاف و عالی برای تبدیل شدن به گران‌ترین چرم را داشته‌باشد.
سفید کردن دوگانه
دو مرحله در سفید کردن وجود دارد که در یک درام گردان انجام می‌شود. در مرحله اول از پرمنگنات پتاسیم و در مرحله دوم از محلول بی‌سولفات سدیم استفاده می‌شود. هر فرایند کمتر از یک ساعت طول می‌کشد. مرحله بعدی آماده‌سازی قبل از برنزه شدن پوست با استفاده از مواد معدنی است. این مرحله از مراحل تهیه‌ی گران‌ترین چرم، حمام اسیدی پوست با استفاده از اسید هیدروکلریک با کمی هم زدن تشکیل شده‌است. گفتنی است این روند چندین روز طول می‌کشد.
برنزه شدن پوست
پوست کروکودیل حاوی دسته‌های فیبر در هم تنیده‌ای است که به نوبه خود از پروتئین با استحکام کششی بالا تشکیل شده‌است. با عملیات دباغی، الیاف پروتئینی پوشانده می‌شوند و آن‌ها را در برابر حرارت و پوسیدگی مقاوم می‌کنند و همچنین جایگزین آب در پوست می‌شوند. پس از سه روز برنزه شدن در درام، پوست‌ها به یک چرم مرطوب آبی تبدیل می‌شوند.
اصلاح برای یکنواخت شدن چرم
در این مرحله، یک ماشین اصلاح، چرم دباغی شده را به ضخامت یکنواخت تراشیده و پوست‌های کوچک را به قطر کمتر از 1 میلی‌متر برش میدهند. پس از اصلاح، یک فرایند برای خنثی‌سازی چرم در یک بشکه بی‌کربنات سدیم به مدت حدود یک ساعت انجام میدهند که منجر به برنزه شدن کامل می‌شود. فرآیند بعدی دباغی مجدد است، که در یک درام با استفاده از مواد دباغی مصنوعی خواهد‌بود که در انتهای آن رنگ چرم روشن می‌شود. این یک فرآیند کوتاه، یک ساعت و نیم زمان خواهد برد.
حذف رطوبت و رنگ آمیزی
خشک کردن از اهمیت زیادی برخوردار است. برای اینکه اطمینان حاصل شود که رطوبت به طور یکنواخت، حتما از بین خواهد‌رفت. پس از آن، چرم‌ها برای رنگرزی آماده می‌شوند. چرم خشک شده با خیساندن در ماده مرطوب کننده مناسب دوباره خیس می‌شود، سپس مجدداً آن‌ها را با مایع چرب می‌کنند. رنگ‌آمیزی با رنگ در درام که چند ساعت طول می‌کشد، به مهارت بالایی نیاز دارد و لازم است که توجه مناسبی به یکنواختی، ثبات نور، اشباع، تطابق رنگ شود. بعد از آن چرم‌ها لعاب‌کاری شده و آماده می‌شوند.
نحوه مراقبت از گران‌ترین چرم دنیا
پوست تمساح پوستی محکم بوده و مقاومت خوبی در برابر آب دارد. اما با این حال نیاز به مراقبت دارد. چرم تمساح نباید بیش از حد در معرض هوای با رطوبت بالا و دمای بالا قرار بگیرد. همچنین از آن نباید برای حمل اجسام خیلی سنگین استفاده کرد، زیرا به مرور چرم پوسته پوسته و شکسته می‌شود. هرگز چرم تمساح را خیلی محکم با پارچه یا برس مالش ندهید زیرا می‌تواند به فلس آسیب برساند.
کلام آخر
مطمئنا همه سازندگان چرم می‌توانند چرم با کیفیت نسبتا خوبی بسازند اما ساخت بهترین و گران‌ترین چرم یک روش طولانی و ماهرانه است. زیرا دباغی و آماده‌سازی چرم بسیار تخصصی است. همچنین کیفیت چرم به ترکیبی بهینه از رطوبت و روغن مورد نیاز، ضخامت، ظاهر و لطافت بستگی دارد. از این رو، مواد خام مورد استفاده نیز باید از کیفیت بالایی برخوردار باشند تا چرم به صورت مناسب آماده، دباغی و تکمیل شود.
