یکی از زیباترین و چشم نوازترین هنرهای ایرانی مینا کاری است که انجام و تولید اثر در آن بسیار ارزشمند است. اما یکی از مهم‌ترین فاکتورها در این هنر رنگ در صنعت میناکاری و ساخت اصولی آن است. به صورتی که از حجم و اندازه اصولی برای آن استفاده شود. در این مقاله با ما همراه باشید تا درباره رنگ در این صنعت بیشتر صحبت کرده و اطلاعات مورد نیاز درباره ساخت رنگ با حجم مناسب را به شما بدهیم.
با رنگ مینا کاری بیشتر آشنا شویم
ابتدا اجازه دهید تا درباره رنگ‌ها در میناکاری بیشتر بدانیم و با آن‌ها و مشخصاتشان بهتر آشنا شویم. همان طور که بیان کردیم یکی از اصلی‌ترین موارد در هنر میناکاری، رنگ است و باعث زیبایی چشم نواز آثار تولید شده در آن می‌شود. اغلب بیشتر رنگ در صنعت میناکاری ساخت کشور آلمان است. یعنی اگر نیاز به رنگ با کیفیت داشته باشید باید برندهای آلمانی را خریداری کنید. رنگ‌ها به شکل پودر در بازار وجود دارند که برای آماده سازی باید آن‌ها را با مایعی مانند آب استفاده کرد. حتما باید حلال رنگ میناکاری نیز خریداری شود تا در هنگام پاک کردن آن با مشکل مواجه نشویم. برای تهیه رنگ‌ها نیاز به خرید پک ده تایی داریم که معمولا با توجه به وزن خریداری می‌شوند.
هم‌چنین بنا بر سطحی که قرار است روی آن رنگ شود، باید رنگ مناسب خریداری شده و آن را بسازیم. یعنی رنگی که روی سفال کشیده می‌شود با رنگ شیشه تفاوت دارد. رنگ‌های میناکاری حتما باید در کوره خشک شوند و اگر با دست روی آن‌ها بکشید تا قبل از خشک شدن، پاک می‌شوند. از آن جایی که قیمت این رنگ‌ها بسیار زیاد است، باید از اشتباه پرهیز کنیم. رنگ در صنعت میناکاری از اکسید فلزات ساخته می‌شود و با ترکیبی از آب و گلیسیرین به مقدار مناسب می‌توان از آن استفاده کرد.
رنگ در صنعت میناکاری چطور ساخته می شود؟
بعد از اینکه با رنگ در صنعت میناکاری آشنا شدید و ویژگی‌های آن را شناختید، بهتر است تا نحوه ساخت رنگ را نیز بدانید و بررسی کنیم که چطور می‌توان از هر نوع رنگ در این صنعت استفاده کرد. همان‌طور که در بالا بیان کردیم، این رنگ‌ها به صورت پودر است. زمانی که روی سطح مورد نظر کشیده می‌شوند حالت مات یا براق پیدا می‌کنند. رنگ‌ها یا بر پایه آب یا رنگ روغن هستند. فرمول ساخت رنگ میناکاری نیز بر اساس سطح و لعابی که باید در آن به کار برده شود، متفاوت است. به عنوان مثال در رنگ‌های بیرونی، بنایی، لعاب، لاک چوب و آسترها از مقدار مشخصی رنگ و حلال استفاده می‌شوند.
اگر رنگ لعابی را در نظر بگیریم، مواد نگهدارنده در آن با نرم کننده‌های سازگار مخلوط می‌شوند و سپس یک ترکیب خمیری را برای رنگ می‌سازند. بعد از آن این ترکیب با لاک رنگ و حلال‌های فراوان مخلوط شده و رقیق کننده‌هایی به وجود می‌آیند که از آن برای رنگ کاری یا لعاب کاری استفاده می‌شود. این لعاب‌ها در زمان کم و در فضای باز خشک می‌شوند. اما بعضی از انواع دیگر روی سطوح مختلف حتما باید در کوره خشک شوند. ساخت بعضی از رنگ‌های مهم را در زیر توضیح خواهیم داد.
ساخت رنگ آبی با طیف‌های مختلف
برای اینکه رنگ آبی با طیف‌های مختلف را بسازیم نیاز به اکسید، فسفات یا آرسنات کبالت داریم. این اکسید باید با آهک، آلومین، اکسید منگنز یا کوارتز اضافه شود.
- اکسید کبالت با کائولین: آبی روشن
- آرسنات یا فسفات با کائولین: آبی تیره
- اکسید روی با کائولین: آبی آسمانی
- اکسید نیکل با کائولین: آبی مایل به خاکستری
- اکسید کروم با کائولین: سبز مایل به آبی
ساخت رنگ سبز با طیف مختلف
از پودرهای اصلی که برای این رنگ استفاده می‌شود، اکسید کروم است. از این اکسید می‌توان در دماهای بالا استفاده کرد زیرا استحکام بالا دارد.
- اکسید کروم با اکسید نیکل: سبز تیره
- کرومات باریوم با آهک و اسید بوریک: سبز روشن مایل به زرد
- کرومات باریوم با کلرور باریوم و مقدار کمی اکسید آهن: رنگ سبز مایل به قهوه ای
ساخت رنگ زرد با طیف مختلف
رنگ زرد از ترکیب آنتیموان سرب به دست می‌آید. با تغییر دادن مقدار اکسید طیف رنگ نیز فرق می‌کند. البته انواع رنگ زرد را در دماهای مختلف استفاده می‌کنند. به عنوان مثال زرد لیمویی برای دماهای ۱۰۲۰ تا ۱۰۵۰ مناسب است.
ساخت رنگ قرمز ارغوانی
رنگ در صنعت میناکاری طیف مختلفی از قرمز دارد که ارغوانی از بقیه بیشتر استفاده می‌شود. اکسید قلع و رسوب طلا این رنگ را به وجود می‌آورند. این مواد با اندازه‌های مشخص با هم ترکیب می‌شوند و رنگ ارغوانی و قرمز را حاصل می‌کنند.
تاثیرات حجم رنگ در صنعت میناکاری
در بالا بیان شد که رنگ در صنعت میناکاری و با طیف‌های مختلف چطور ساخته می‌شود. با این حال حجم رنگی که از ترکیب مواد مختلف به دست می‌آید ممکن است متفاوت باشد. برای اینکه یک رنگ شفاف داشته باشیم باید حجم کمی از رنگ را با گلیسیرین یا آب بسازیم تا رقیق شود. به همین خاطر رنگ روی شیشه با کاردک ساخته می‌شود تا حجم خمیر رنگ به راحتی مشخص شود. هر چقدر حجم بیشتر باشد، رنگ تیره‌تر خواهد بود. ساخت رنگ میناکاری علاوه بر فرمول‌هایی که در بالا بیان کردیم، نیاز به فردی دارد که در این زمینه بسیار ماهر باشد. هم‌چنین شما نیز باید کاملا آموزش دیده باشید تا بتوانید یک رنگ با غلظت مناسب را تولید کنید.
به چه مواردی در هنگام ساخت رنگ میناکاری باید توجه کرد؟
در بالا بیان کردیم که رنگ در صنعت میناکاری قیمت بالایی دارد. از این رو باید به موارد و نکاتی در این زمینه توجه کرد تا یک رنگ با کیفیت بدون از بین بردن آن تهیه کرد. هم‌چنین از رنگ باید به گونه‌ای نگهداری شود که بعد از خشک شدن دوباره بتوان آن را احیا کرده و مورد استفاده قرار داد. رنگ‌ها با صمغ، گلیسیرین یا آب ترکیب می‌شوند. اگر از صمغ زیاد استفاده کنید حالت گل پیدا می‌کند و کیفیت خوبی را نشان نخواهد داد. اگر گلیسیرین بیش از حد باشد رنگ شل و روان می‌شود. برای اینکه بتوان رنگ خشک شده را دوباره مورد استفاده قرار داد نیاز به یک قطره چکان داریم که از طریق آن گلیسیرین یا صمغ را روی رنگ بریزیم. البته این رنگ باید دور از نور خورشید و در یخچال قرار گرفته باشد تا دوباره بتوان از آن استفاده کرد.
سخن پایانی
رنگ در صنعت میناکاری و استفاده درست از آن یکی از مهم‌ترین نکاتی است که باید قبل از شروع به فعالیت در این رشته آن را به دقت آموزش ببینید. انواع مختلف رنگ و ترکیب آن‌ها با یکدیگر بسیار مهم است. زیرا باید از حجم مناسب رنگ برای سطوح مختلف استفاده شود تا اثر هنری به بهترین شکل ممکن خود را نشان دهد. بنابراین آشنایی با فرمول‌های مختلف و استفاده از مواد مرغوب با اندازه مناسب، یک مزیت محسوب می‌شود.
