یکی از کالاهای مهمی که می‌تواند برای یک کشور درآمدهای ارزی و خارجی کسب کند، صنایع دستی است. صنایع دستی به عنوان نمادی از فرهنگ، هویت و ذوق مردمان یک کشور شناخته می‌شوند که توسط هنرمندان و صنعتگران با استعداد در طرح‌ها و مدل‌های مختلف تولید می‌شوند. در کشور ما به واسطه تنوع اقلیمی، آب و هوایی، فرهنگی و آداب و رسوم، انواع و اقسام صنایع دستی مخصوص به همان خطه وجود دارد که نشان دهنده هنر و ذوق مردمان آن منطقه از ایران است. تنوع بالای صنایع دستی بومی و سنتی در ایران بستری را فراهم کرده است که هنرمندان و صنعتگران فعال در این حوزه بتوانند با صادرات محصولات خود به سایر کشورها، درآمد ارزی کسب نمایند. در این مقاله قصد داریم با بزرگترین مشتریان صنایع دستی ایران در جهان آشنا شویم.
اهمیت صادرات صنایع دستی ایران
صنایع دستی در مناطق مختلف ایران به حدی متنوع و زیبا هستند که گردشگرانی که به ایران سفر می‌کنند نمی‌توانند به راحتی بر این همه زیبایی که ریشه در تاریخ و تمدن مردمان این سرزمین دارد، چشم ببندند. با توجه به این حجم از جذابیت صنایع دستی ایران در بین مردمان سایر کشورها و همچنین تاکید بر رونق صادرات غیرنفتی در کشور می‌توان با سرمایه‌گذاری و توسعه این هنر و صنعت به آن رونق بخشیده و با صادرات محصولات با کیفیت به سایر کشورها، درآمد قابل توجهی از این طریق بدست آورد و صنایع دستی را به یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی غیر نفتی در ایران تبدیل کرد.
به این ترتیب با صادرات این محصولات به بزرگترین مشتریان صنایع دستی ایران در جهان می‌توان چرخه اقتصاد کشور را بیش از گذشته شکوفا کرد. در حال حاضر، ایران به عنوان یکی از سه قطب مهم جهان در زمینه صادرات صنایع دستی شناخته می‌شود که کشورهای زیادی در جهان مشتری صنایع دستی مختلف ایرانی هستند.
بزرگترین مشتریان صنایع دستی ایران
اگر بخواهیم از بزرگترین مشتریان صنایع دستی ایران در جهان را نام ببریم، باید محصولات متنوع صنایع دستی ایران را دسته‌بندی کرده و بر اساس هر دسته‌بندی حجم صادرات آن را مورد بررسی قرار دهیم.
ظروف شیشه‌ای و مسی
یکی از پرطرفدارترین صنایع دستی ایران هستند که سهم بسزایی در بخش صادرات غیر نفتی کشور دارند. در این دسته‌بندی بزرگترین مشتریان صنایع دستی ایران به ظروفی علاقمند هستند که با روش قلمزنی تولید می‌شوند. ظروف شیشه‌ای ایران که از ظرافت و زیبایی منحصر به فردی برخوردار هستند به کشورهایی چون عراق، ترکمنستان، امارات متحده عربی، کویت، آذربایجان، روسیه، ارمنستان، افغانستان، گرجستان، کانادا، انگلستان، فرانسه، لبنان، ازبکستان، ژاپن، استرالیا، آفریقای جنوبی، ایتالیا، سوئد، کنیا، ماداگاسکار، نیجریه، نیوزلند، پاکستان، تایلند، ترکیه و آلمان صادر شده و از بازار خوبی برخوردار هستند. کشورهای حوزه خلیج فارس، امارات متحده عربی و قطر از بزرگترین مشتریان سفال‌های شیشه‌ای و ظروف شاه‌عباسی ایران هستند که باعث شد این ظروف به دومین کالای صادراتی ایران در میان صنایع دستی تبدیل شود.
صنایع دستی چوبی
یکی دیگر از صنایع دستی ایرانی پرطرفدار در جهان، صنایع دستی مرتبط با چوب است که توانسته درصد قابل توجهی از حجم صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص دهد. در این میان می‌توان کشورهایی چون قطر، آفریقای جنوبی، عراق، افغانستان، آذربایجان، جیبوتی، امارات متحده عربی، مالزی، ترکیه، ترکمنستان، اردن، لیبی و قزاقستان را به عنوان بزرگترین مشتریان صنایع دستی ایران در جهان نام برد. از مهم‌ترین صنایع دستی مرتبط با چوب که درصد بالایی از صادرات در این حوزه را به خود اختصاص داده، می‌توان به مبلمان چوبی اشاره کرد که در کشورهایی چون ارمنستان، امارات متحده عربی، گرجستان، قزاقستان، عراق، آذربایجان، کنیا و مالزی از بازار پر رونقی برخوردار است.
قالی و گلیم
بدون شک بزرگترین مشتریان صنایع دستی ایران مربوط به فرش و گلیم ایرانی است. فرش ایرانی به واسطه طرح‌ها و نقش‌های بی‌بدیل و منحصر به فرد خود که حاصل زحمات دستان هنرمندان، زنان و مردان فعال در این حوزه است، برای قرن‌هاست که آوازه آن در گوش جهانیان پیچیده است. کشورهایی مانند چین، انگلستان، عراق و ایتالیا از بزرگترین مشتریان فرش ایرانی در جهان هستند.
از کشورهای قطر، پاکستان، امارات متحده عربی، ژاپن، زامبیا، کویت، نیوزلند، گرجستان، ترکمنستان، ترکیه، پاکستان، چین، آفریقای جنوبی، الجزایر، برزیل، بوسنی و هرزگوین، تایلند، سنگاپور و روسیه می‌توان به عنوان اصلی‌ترین مشتریان گلیم ایران نام برد. این شرایط باعث شده است که صادرات فرش و گلیم ایرانی به سایر کشورهای جهان رتبه اول صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص دهد.
پارچه‌های قلمکاری شده
یکی از جذاب‌ترین صنایع دستی کشور که از طرح‌ها، رنگ‌ها و نقش‌های بسیار زیبا و متنوعی برخوردار می‌باشند، پارچه‌های قلمکاری شده هستند که طرفداران زیادی دارند. عراق از بزرگترین مشتریان صنایع دستی ایران در این حوزه به حساب می‌آید که بازار پر رونقی را برای این محصولات فراهم کرده است. هم‌مرز بودن با عراق باعث شده تا صادرات این پارچه‌ها به این کشور با سهولت بیشتری انجام شده و بازار خوبی برای فعالان در این حوزه به منظور صادرات محصولات خود به وجود آید.
محصولات سفالی
یکی از محصولات و صنایع دستی که از طرفداران زیادی در سایر کشورها برخوردار است، محصولات سفالی و سرامیکی است که نقش مهمی در صادرات غیرنفتی ایران بازی می‌کند. از کشورهای مانند آلمان، امارات متحده عربی، بحرین، عراق، مالزی، نیوزلند، تاجیکستان، سریلانکا، عمان، برزیل، ایتالیا، اردن، فرانسه، دانمارک، گرجستان، کنیا، لبنان، کانادا، نیجریه و اتریش می‌توان به عنوان بزرگترین مشتریان صنایع دستی ایران در حوزه سفال و سرامیک نام برد که از طرفداران پر و پا قرص سفالینه‌های سنتی ایرانی هستند.
محصولات دست‌ساخته مسی
کشورهای امارات متحده عربی، قطر، ترکیه، چین، انگلستان، بلژیک، کلمبیا، اتریش، کانادا، عراق، آلمان، نیجریه، اسپانیا، ایتالیا، نیوزلند، فرانسه، اردن، کویت، مالزی و بوسنی و هرزگوین از مهم‌ترین و اصلی‌ترین خریداران محصولات دست ساخته مسی ایران هستند.
زینت‌آلات سنتی
یکی دیگر از هنرها و صنایع دستی جذاب و چشم‌نواز ایرانی، زینت‌آلات سنتی هستند که چشمان هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کنند. مردمان بسیاری از کشورها علاقمند به زینت‌آلات و زیورآلات سنتی ایرانی هستند که حس و روح فرهنگ غنی ایران را با خود همراه می‌کنند. از کشورهای عراق، لبنان، کانادا و امارات متحده عربی می‌توان به عنوان بزرگترین مشتریان صنایع دستی ایران در حوزه زیورآلات و زینت‌آلات سنتی نام برد.
صنایع تذهیب و نگارگری
یکی دیگر از صنایع دستی ایران که در بازارهای جهانی حضور داشته و بسیار مورد توجه قرار دارند، محصولات تذهیب و نگارگری هستند. آذربایجان، قزاقستان و کویت را می‌توان اصلی‌ترین کشورهای هدف این نوع محصولات در جهان دانست که بازار پر رونقی را برای این محصولات ایرانی فراهم کرده‌اند.
کلام آخر
صنایع دستی ایران به لطف تنوع بالای جغرافیایی، اقلیمی و فرهنگی در کشور از تنوع بسیار بالایی برخوردار است. این محصولات به قدری زیبا و هنرمندانه ساخته می‌شوند و روح و حس فرهنگ ایرانی را با خود به همراه دارند که مردمان بسیاری از کشورهای جهان، علاقمند به خرید یکی از صنایع دستی ایران هستند. کشورهایی مانند امارات متحده عربی، عراق، افغانستان و ترکیه به دلیل تشابهات فرهنگی و مذهبی از بزرگترین مشتریان صنایع دستی ایران در جهان هستند که بازار خوب و پر رونقی را برای فعالان در این عرصه در خارج از مرزها فراهم کرده‌اند. با توجه به این سطح از علاقمندی مردم در سایر نقاط جهان به محصولات و صنایع دستی ایران می‌توان با انجام یک برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در این حوزه، با صادرات این محصولات به کشورهای مقصد، به رشد و شکوفایی اقتصاد کشور کمک کرد.
