تفاوت انواع چوب

داشتن اطلاعات راجع به تفاوت انواع چوب و کاربرد‌های مختلف هر کدام، در ادامه‌ی روند کار شما قطعا نکته موثری خواهد بود. چه در حال ساخت‌و‌‌ساز و یا درگیر پروژه باشید، چه قصد خرید مبلمان و محصولات چوبی را داشته باشید، ویژگی‌های انواع چوب و تفاوت‌هایشان از جمله اطلاعات مفیدی است که قطعا به کمک شما می‌آید. در این مقاله به بیش از 10 نوع چوب اشاره کرده‌ایم که هر کدام همراه با توضیحی درباره کاربردها و ویژگی‌هایشان تکمیل شده است.

چوب و تاریخچه آن

چوب یک ماده‌ی فیبری سخت است که تنه‌ و شاخه‌های درختان را تشکیل می‌دهد. چوب از نظر کاربرد در زمینه‌ی ساخت‌و‌ساز در رتبه‌ی دوم بعد از سنگ قرار گرفته است و با ساختار شیمیایی پیچیده‌ و تنوع بسیار بالایی که دارد، امروزه بخش زیادی از روزمره و ضرورت‌های زندگی ما را تشکیل می‌دهد. از هزاران سال پیش، چوب همواره همراه و کمک‌حال بشریت بوده و خواهد بود. شواهد نشان می‌دهد که در زمان هخامنشیان درخت‌کاری تنها به دلیل تولید چوب و نیاز به آن اهمیت داشته است و معماری و ساختمان‌سازی با چوب از این زمان تحول یافته است که نتایج آن در تخت جمشید نیز مشهود می‌باشد. بعدها در سایر بنا‌های باستانی در دوره‌های مختلف استفاده از انواع چوب در طاق‌ها، گنبد‌ها و ابزارآلات کشاورزی و وسایل جنگی به مرور زمان گسترش پیدا کرد و به یک ضرورت و رکن اصلی در زندگی ما انسان‌ها تبدیل شد.

دسته‌بندی اصلی چوب‌ها

قبل از بررسی انواع چوب بهتر است با دسته‌بندی اصلی چوب‌ها شروع کنیم. چوب‌ها در حالت عادی و استاندارد، به سه دسته‌ی چوب‌های نرم، سخت و مهندسی شده تقسیم می‌شوند.

چوب‌های نرم

درختانی که در دسته‌بندی چوب‌های نرم قرار می‌گیرند، اغلب شکلی مخروطی همراه با برگ‌های سوزنی شکل هستند که در آب و هوای سردسیر رشد می‌کنند. چوب این درختان سبک‌تر، رنگی روشن‌تر، همچنین تراکم و چگالی کمتری نسبت به چوب‌های سخت داشته و معمولا سریع‌تر از آن‌ها هم رشد می‌کنند. رشد سریع این نوع چوب در قیمت و ارزش آن هم موثر بوده است، چرا که چوب‌های نرم در مقایسه با چوب‌های سخت ارزان‌تر می‌باشند. این نوع چوب بیشتر در قفسه‌ها، قالب‌گیری پنجره‌ها و تولید محصولات ورقه‌ای مانند تخته سه‌لا و تخته فیبر استفاده می‌شود. از انواع چوب‌های نرم می‌توان به درختان صنوبر، کاج‌، سرو و شوکران اشاره کرد.

چوب‌های سخت

چوب‌های سخت اما برخلاف چوب‌های نرم از استحکام و دوام بیشتری برخوردار هستند. این نوع چوب‌ که در طیف رنگی و گونه‌های متفاوت و بی‌شماری موجود است، انعطاف پذیری و پیچیدگی بالاتری نسبت به چوب‌های نرم دارد و معمولا چوب درختانی که دانه‌ی آن‌ها دارای پوست و یا میوه باشد، در لیست درختان این نوع چوب جای می‌گیرند مانند درختان ساج، افرا، بلوط و گیلاس. چوب‌های سخت کاربرد‌های وسیع‌تری دارند مانند ساخت مبلمان‌های نفیس، آلات موسیقی، ساخت‌وساز قایق‌ها و کف‌پوش‌ها.

چوب‌های مهندسی شده

این نوع چوب برخلاف دو نوع قبلی، در طبیعت وجود نداشته و طی مراحلی تولید می‌شود. این چوب‌ها که معمولا از ضایعات چوب کارخانه‌های چوب ساخته می‌شوند، برای رسیدن به یک کیفیت و یا ویژگی خاص دستکاری شده و تغییر پیدا می‌کنند. چوب‌های مهندسی شده به عنوان چوب کامپوزیت هم در بازار شناخته می‌شوند.

انواع چوب و تفاوت‌هایشان

جدا از اینکه در دسته بندی کلی چوب‌ها ما سه نوع اصلی را به شما معرفی کردیم، اما طیف گسترده‌ای از چوب و انواع آن هنوز برای آشنایی باقی مانده است. در این قسمت ما رایج‌ترین و کاربردی‌ترین چوب‌هایی که ممکن است در انواع پروژه‌های ساخت‌و‌ساز با آن‌ها روبه‌رو شوید، همراه با ویژگی‌های خاص آن‌ها و اینکه هر نوع چوب بیشتر برای چه کاری مناسب‌تر است را برای شما عزیزان جمع‌آوری کرده‌ایم:

چوب بامبو

گیاه بامبو که دارای ساقه‌های تو خالی است، گونه‌های متفاوتی در مناطق مختلف دارد. پوشش موم مانند آن باعث می‌شود که این گیاه در برابر پوسیدگی در فضای باز مقاوم بماند. اما رطوبت می‌تواند باعث متورم و یا کوچک شدن این گیاه شود پس دقت کنید که حتما قبل از برش آن، دمای بامبو با محیط اطرافش سازگار شود. از ساقه‌ی این گیاه می‌توان همانطور که هست استفاده کرد و یا آن‌ها را به نوارهای نازک‌تر برای ساخت روکش‌ها تبدیل کرد. روکشی که از نازک کردن این ساقه‌ها به‌دست می‌آید، می‌تواند به یک چوب مهندسی شده مثلا تخته‌ سه‌لا تبدیل شود.

چوب توسکا

این چوب به دلیل شباهت زیادی که به چوب راش دارد، اغلب توسط سودجویان به عنوان چوب راش به فروش می‌رسد. این چوب بیشتر در نواحی شمال کشور ایران یافت می‌شود و رنگ صورتی مایل به قرمزی دارد. رنگ این چوب بلافاصله بعد از برش، سفید است و کم کم بعد از قرار‌گرفتن در معرض نور آفتاب و هوا به سمت قرمز تغییر پیدا می‌کند. مقاومت این چوب در برابر آب مسبب استفاده از آن در ساخت لنگرگاه‌ها در زمان انقلاب صنعتی شده بود. بعد از سمباده‌کشی از چوب توسکا، سطح بسیار صافی جهت رنگ و یا پیچ‌خوری به‌دست می‌آید که همین موضوع باعث شده که یکی از اساسی‌ترین کاربرد‌های این چوب، استفاده در بدنه‌ی سخت گیتار الکتریک باشد.

چوب سدار

چوب سدار اغلب برای پروژه‌های ساختمانی در فضاهای باز، بسیار پر‌استفاده و پرطرفدار است. این چوب به‌دلیل داشتن بوی معطری که باعث دفع حشرات می‌شود برای ساخت کمدها بسیار پرکاربرد است. چوب سدار در برابر آب و هوای بیرون، بسیار مقاوم است و همین باعث شده تا انتخاب خیلی از افراد برای استفاده در فضای باز از قبیل مبلمان، نرده، نما‌های تزئینی و یا فضای سونا باشد. توجه داشته باشید چوب سرو به‌دلیل معطر بودن بهتر است زیاد با پوست دست به خصوص پوست افراد حساس در تماس نباشد، به همین دلیل این چوب برای محصولاتی که با غذا و آشپزخانه در ارتباط باشد، استفاده نمی‌شود. چوب سدار انواع متنوعی دارد که در ادامه آمده است:

• زرد
• سرخ شرقی
• سفید شمالی
• اسپانیایی

چوب صنوبر

چوب صنوبر از انواع چوب‌های با دوام و محکم است که در برابر پوسیدگی و حشرات مقاوم است، اما چوب سدار در این مقاومت در سطح بالاتری قرار دارد. این چوب که در دسته‌ی چوب‌های نرم قرار می‌گیرد یک چوب کم‌هزینه و اقتصادی است که معمولا برای سقف و کف ساختمان‌ها به‌کار می‌رود.

چوب افرا

چوب افرا در دسته‌ی چوب‌های سخت قرار می‌گیرد و انواع مختلفی دارد. افرای قرمز یا افرای نرم معمولا بهترین انتخاب برای کار با ابزار‌های مختلف در نجاری است، در حالی که کار و برش با افرای قندی ممکن است کمی دشوار باشد. این سختی و استحکام افرای قندی، آن را به یکی از گزینه‌های استفاده در کفپوش‌های چوبی تبدیل کرده است، چراکه می‌تواند محافظی در برابر فرورفتگی‌ها و تاثیرات راه رفتن‌های مداوم بدون هیچ خط یا فرورفتگی باشد.

چوب بلوط

اگر برای ساخت مبلمان به دنبال یک چوب با دوام و با استحکام بالا هستید، از چوب بلوط غافل نشوید. این چوب که دو نوع قرمز و سفید دارد، بسیار رنگ‌پذیر است. در حالی که چوب بلوط سفید، یک چوب بسیار سخت می‌باشد، کار با بلوط قرمز به دلیل نرم‌تر بودن جنسش راحت‌تر است و همانطور که از اسمش مشخص می‌باشد، این نوع از چوب بلوط، رنگ مایل به قرمزی دارد. قبل از استفاده از چوب بلوط مطمئن شوید که چوب با محیط شما سازگار باشد چون بنابر شرایط دما و رطوبت این چوب ممکن است تغییر شکل داده و متورم و یا چروکیده شود.

ام دی اف

ام دی اف یک نوع چوب مهندسی شده است که مخفف تخته فیبر با چگالی متوسط در زبان انگلیسی می‌باشد. خواص مهندسی شده‌ی این چوب باعث شده است تا کاربرد‌های زیادی داشته باشد. مثلا عایق صدا بودن این چوب موجب استفاده از آن درون بلندگو‌ها شده است. اما به طور کلی ام دی اف زیاد برای نجاری توصیه نمی‌شود، هم به‌دلیل سختی و دشواری کار با آن و هم مواد شیمیایی درون این چوب که موجب نگرانی خیلی‌ها می‌شود.

چوب کاج

کاج یک چوب نرم همه‌کاره است که کاربردها و ویژگی‌های زیادی دارد. چوب کاج به عنوان یک چوب نرم با ویژگی‌هایی مانند پایداری، بادوام و اقتصادی بودن، انتخابی محبوب برای استفاده در پروژه‌های مختلف است. اکثر درختان کاج بسیار بلند هستند و سریع رشد می کنند. اگر آماده‌سازی‌های قبل از کار با چوب کاج را انجام داده‌ باشید، می‌توانید عملکرد خیلی خوبی از آن برای انواع و اقسام رنگ‌ها شاهد باشید. کاج‌ها بیشتر برای استفاده درون خانه‌ها مناسب هستند.

چوب گردو

این چوب زیبا و گران که اغلب برای پروژه‌های خاص در نظر گرفته می‌شود، بیشتر به‌خاطر رنگ تیره و قهوه‌ای‌اش شناخته می‌شود. الیاف درخت گردو بسیار متراکم هستند و همین تراکم باعث می‌شود که این چوب در برابر ضربه و نیروهای مختلف بسیار مقاوم باشد. درست است که چوب گردو چوب ارزانی نیست اما با توجه به کاربرد‌هایش قطعا انتخاب بسیار درستی در بسیاری از پروژه‌ می‌باشد. برای مثال آلات موسیقی مانند گیتار و ویولن از چوب گردو استفاده می‌شود و این چوب همچنین در ساخت اسلحه و تزئین ماشین‌های لوکس کاربرد دارد.

چوب گیلاس

از دیگر چوب‌های زیبا، چوب گیلاس است. این چوب ابتدا به رنگ صورتی است و کم کم بر اثر تماس با نور خورشید و هوا، تغییر رنگ پیدا می‌کند. چوب گیلاس، چوبی است که اغلب به دلیل زیبایی و استحکام با چوب‌های افرا و گردو مقایسه می‌شود. گفتنی است چوب گیلاس به دلیل عدم مقاوم بودن در برابر رطوبت بیشتر برای فضای داخل خانه مانند مبلمان و لوازم خانه مناسب است.

چوب راش

از پر‌استفاده‌ترین چوب‌ها در صنعت مبلمان چوب راش است. این چوب با ویژگی انعطاف پذیری که دارد، می‌تواند برای هر مدل مبلمان داخلی مانند صندلی و سایر قطعات منحنی شکل استفاده شود. اما از طرفی دیگر این چوب می‌تواند در برابر رطوبت زیاد و غیرقابل پیش‌بینی، متورم و یا منقبض شود. راش، چوب مقرون به صرفه‌ای است که حتی می‌توان آن را به شکل روکش هم پیدا و استفاده کرد. از چوب راش در ساخت پیانو هم استفاده می‌شود.

چوب عش یا زبان گنجشک

این نوع چوب که ویژگی‌های مشابه چوب بلوط دارد، بیشتر با رنگ‌های روشنی بین سفید و طلایی یافت می‌شود. چوب عش نسبت به بلوط، سطح زبرتری دارد و در عین سبک بودن، چوب بسیار محکمی است. این نوع چوب یک انتخاب خوب برای استفاده در ساخت کابینت‌ها، چوب بیسبال، مبلمان و کابینت است.

سخن پایانی

دیدیم که با دسته‌بندی اصلی چوب‌ها شروع کردیم و یکی یکی با چوب‌های متفاوت آشنا شدیم. همانطور که مشاهده کردید تنوع چوب‌ها آنقدر زیاد است که انتخاب و تصمیم‌گیری اکثر اوقات بسیار مشکل می‌شود. دقت داشته باشید که قبل از ظاهر، کیفیت و نوع استفاده از چوب در اولویت است، پس اکنون که ما خصوصیات و کاربردهای چوب‌های مختلف را معرفی کردیم، نوبت شماست که با توجه به انتظاراتی که از چوب، جنس و ظاهرش دارید مراحل انتخاب و ساخت‌و‌ساز را شروع کنید.