هنر سفالگری از گذشته تا به امروز در میان مردم رواج داشته است. از دیرباز برای استفاده‌های روزمره از ظرف‌های سفالی استفاده می‌شده و عموم مردم این دسته ظرف‌ها را به کار می‌گرفتند. با گذر زمان و وجود عنصر و مواد دیگری همچون مس و سرامیک در ترکیبات ساخت ظروف، سفال بیشتر جنبه تزئینی به خود گرفت. نقش و نگارهایی که بر روی این دسته ظروف قرار گرفت، محبوبیت آن‌ها را افزایش داد. یکی از این نقوش، میناکاری می‌باشد. میناکاری روی سفال قدمت چندین ساله دارد و آوازه شهرت آن در تمام دنیا پیچیده‌است. برای آشنایی هر چه بیشتر با این هنر ارزنده و به یاد ماندنی مطالعه این مقاله مفید را در چارشین از دست ندهید.
میناکاری چیست؟
قبل از اینکه به آموزش مینای روی سفال بپردازیم، پاسخی که پرسش به آن بسیار ضروری می‌باشد، این است که میناکاری چیست؟ چرا که به واسطه این هنر بهترین گلدان سفالی شکل می‌گیرد. واژه مینا در فرهنگ لغت به معنای آسمان آبی می‌باشد. هنر مینا پیشینه‌ای حدود ۵۰۰۰ سال دارد و به هنری گفته می‌شود که با کمک رنگ‌های لعاب‌دار، طرح‌های زیبایی را بر روی ظروف تزیینی و فلزاتی همچون مس، نقره و طلا خلق می‌کنند. امروزه اصفهان قلب تپنده این هنر زیبا شناخته می‌شود و افراد علاقه‌مند بسیاری در این حوزه فعالیت می‌کنند.
آموزش میناکاری روی سفال
قبل از مینا کاری روی سفال می‌بایست تجهیزات آن را آماده کرد. چرا که بدون استفاده از ابزارآلات مخصوص هر کاری، ایجاد آن امکان پذیر نیست. این ابزار به کمک دستان هنرمند افراد می‌آیند و نقش و نگارهایی را خلق می‌کنند که چشم هر کس را به خود خیره می‌سازد. ابزار میناکاری روی سفال مواردی همچون سفال خام، سیاه قلم، لعاب و شابلون‌های میناکاری می‌باشد. پیشنهاد اکثر افراد متخصص بر این است تا ابزار و وسایل‌های میناکاری را در حد توان باکیفیت مناسب تهیه کنید. چرا که تاثیر مستقیمی بر نتیجه مطلوب و نهایی می‌گذارند. به علاوه تاثیر مضاعفی نیز در خرید ظروف میناکاری دارد. در نهایت آموزش میناکاری روی سفال به شرح زیر است:
سمباده کاری
اولین قدم برای مینا کاری سفال، سمباده کاری می‌باشد. در هنگام شکل دادن سفال یا قرار دادن در کوره آتش ممکن است تا سطحی از سفال شکل نامتعارفی به خود بگیرد. در نتیجه قبل از ایجاد نقش و نگار بر روی آن، سمباده کاری توصیه می‌شود. این کار نیاز به تخصص فرد در این زمینه دارد. به این صورت که عمل سمباده زنی را در یک جهت انجام دهید. در غیر اینصورت خط‌های نامنظمی بر روی سفال ایجاد می‌شود که از بین بردن آن‌ها تا حدودی غیر قابل انجام است.
تقسیم قسمت‌هایی از ظرف
در مرحله دوم آموزش میناکاری ظروف به دو دسته منظم و نامنظم تقسیم بندی می‌شوند. ظروف منظم همچون بشقاب می‌باشد که با کمک مرکز می‌توان آن را به بخش‌های مساوی تقسیم نمود. با کمک مداد ساده این کار در ظروف منظم صورت می‌گیرد. در ظروف نامنظم نیز به دلیل اینکه کار تقسیم کردن به صورت مساوی امکان پذیر نیست از شابلون‌های مخصوص به جهت ایجاد خطوط نامنظم استفاده می‌کنند.
شابلون زدن
بعد از پایان تقسیم بندی ظروف، مرحله شابلون آغاز می‌شود. وسایل مورد نیاز میناکاری روی سفال برای این قسمت مواردی نظیر شابلون و جوهر مخصوص است. به اینصورت که نقش‌های خود را به واسطه این نوع جوهر، آغشته و در بخش‌هایی که از قبل علامت زده شده، بچسبانید. نقش‌های بسیار ریز را می‌توان با کمک ابزارآلاتی همچون ماژیک نوک تیز و سوزن مخصوص بر روی سطح مورد نظر ایجاد کرد.
سیاه قلم
از مرحله‌های جذاب مراحل آموزش میناکاری روی سفال، هنر سیاه قلم می‌باشد. ابتدا پمپ مخصوصی که برای این کار تعبیه شده را آغشته به سیاه قلم کنید. سپس به آرامی بخش‌هایی که در مرحله شابلون زدن تعیین شده را سیاه قلم نمایید. توجه کنید که کشیدن سیاه قلم بسیار مهم می‌باشد و کیفیت طرح شما بستگی به کشیدن سیاه قلم دارد. به طوری که هر چه قدر خطوط صاف و بدون لرزش دست باشد، طرح شما جلوه بسیاری بهتری دارد.
لعاب کاری
لعاب کاری از مهم‌ترین مراحل میناکاری روی سفال محسوب می‌شود. در هنگام لعاب کاری باید رنگ‌های به کار گرفته‌شده را به طوری تعیین کنید که در کل سفال با یکدیگر سازگار باشند. در مرحله اول لعاب را آماده کنید و آن را داخل پمپ‌های مخصوص بریزید. بعد از آن سوزن لعاب را داخل نقوش کشیده و شروع به رنگ آمیزی نقش‌های مورد نظر کنید. این نکته را به یاد داشته باشید که سوزن را به مقدار زیادی به ظرف فشار ندهید و حتما قبل از استفاده از پمپ، آن را به خوبی تکان داده تا لعاب و آب به خوبی با یکدیگر ترکیب شوند.
قرار دادن ظرف میناکاری شده در کوره
بعد از لعاب کاری، سفالگر با پاشیدن ماده‌ای به نام فرد لعاب روی ظرف را ضد آب می‌کند. بعد از آن نوبت به قرارگیری در کوره می‌رسد. با توجه به نوع لعاب، پختن سفال میناکاری در کوره نیز تعیین می‌گردد. به همین منظور مراحل پخت به سه دسته نرم، متوسط و سخت تقسیم بندی می‌شود. به طور کلی با توجه به مقاومت در برابر هوازدگی، درصد سرب و مقاومت در برابر اسید درجه حرارت سفال مورد نظر تعیین می‌شود. در حالت عادی برای پخت به دمای ۹۰۰ درجه نیازمند هستید.
نکات مهم به هنگام میناکاری
هنر میناکاری روی سفال دارای اصول و قواعدی است که دانستن آن‌ها برای هر فردی لازم و ضروری می‌باشد. همانطور که می‌دانید ظروف سفالی در طول زمان تغییر حالت می‌دهند و همین تغییر نیز در میناکاری تاثیر مستقیم می‌گذارد. به همین دلیل وزن میناکاری نباید بسیار کم باشد. به علاوه باید مینا کاری سطحی صاف و براق داشته‌باشد. در میناکاری روی سفال بدون کوره باید از رنگ‌های سرد استفاده کنند که نیاز به حرارت و پختن نداشته‌باشد. در این روش بعد از میناکاری سطح مورد نظر را خشک می‌کنند.
سخن آخر
اهمیت میناکاری بر هیچ فردی که عاشق این هنر است، پوشیده نمی‌باشد. در این مقاله به آموزش میناکاری روی سفال پرداختیم. همانطور که گفته شد این هنر نیاز به تخصص و مهارت دارد و افرادی که در این حوزه علاقه مند به ظروف میناکاری هستند، می‌توانند به سایت چارشین مراجعه کنند. این سایت تنوع بسیاری در محصولات میناکاری دارد و بنابر سلیقه هر کسی، محصول مورد نظر آن فراهم می‌کند.
سوالات متداول
1. هنر میناکاری به چه صورت است؟
مینای روی سفال قدمت ۵۰۰۰ ساله دارد و از گذشته تا به امروز بسیار قابل احترام می‌باشد. این هنر به طوری است که به کمک لعاب و رنگ، طرح‌های منحصر به فردی را بر روی سفال خلق می‌کنند.
2. آموزش مینای روی سفال شامل چند مرحله می‌باشد؟
به طور کلی میناکاری شامل سمباده کشیدن، تقسیم قسمت‌های ظرف، شابلون زدن، سیاه قلم، لعاب کاری و قرارگیری در کوره می‌باشد. توجه داشته باشید که تمام این مراحل نکات مهمی دارند که فرد موظف به رعایت هر یک است.
3. میناکاری روی سفال بدون کوره چگونه انجام می‌گیرد؟
یک روش میناکاری عدم استفاده از کوره است که در این حال از رنگ‌های سرد استفاده می‌کنند تا فرد مجبور به استفاده از کوره نباشد و به راحتی بعد از لعاب کاری و خشک شدن آن ظرف آماده باشد.
4. نکات مهم در آموزش مینای روی سفال چیست؟
میناکاری نکات ریز و درشت بسیاری دارد ولی به طور کلی ضخامت مینا نباید نازک باشد که با گذر زمان از بین برود. در ضمن سطح مینا باید صاف و بدون زبری باشد تا سطح به صورت شفاف‌تری دیده شود.
5. ظروف میناکاری خود را از چه سایتی خریداری کنیم؟
چارشین از مجموعه‌هایی است که ظروف میناکاری را در قیمت و تنوع بسیاری عرضه می‌کند. هدف اصلی این تیم پرتلاش کسب رضایت مشتری می‌باشد. به همین منظور مزایای خود را تا حد توان افزایش می‌دهد.
