صنایع دستی به محصولی گفته می‌شود که از سه اصل هنر، ذوق و خلاقیت توسط انسان خلق شده باشد. صنایع دستی هر منطقه به طور کامل بیانگر اعتقادات، آداب، رسوم و فرهنگ آن منطقه است. صنایع دستی هر منطقه، شهر یا کشوری با مناطق دیگر متفاوت است. صنایع دستی در ایران از تنوع زیادی برخوردار می‌باشد؛ همچین ظرفیت بالایی برای صادرات دارد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های رشته صنایع دستی این است که نیازمند هیچ فناوری پیچیده یا گران قیمتی نیست و با استفاده از ابزار کاملا ساده ساخته می‌شود. در این مقاله قصد داریم رشته صنایع دستی، آینده شغلی، بازار کار رشته صنایع دستی و دانشگاه‌های برتر این رشته را بررسی کنیم.
رشته صنایع دستی چیست؟
در این رشته هنر و صنعت کنار یکدیگر قرار دارند و آثار ایجاد شده علاوه بر جنبه هنری، در استفاده روزمره نیز کاربرد دارند. نمی‌توان گفت صنایع دستی هنری مختص به یک منطقه خاص است، امروزه هنر صنایع دستی در بیشتر نقاط ایران وجود دارد و مردم از آن کسب درآمد می‌کنند. خلاقیت و ذوق هنری از عوامل اصلی و بسیار مهم در این رشته است؛ همچنین فردی که وارد این رشته می‌شود باید صبر و حوصله، آشنایی با نقوش و طراحی‌های سنتی و آشنایی با فرهنگ سنت‌های قدیم کشورها را داشته باشد.
آینده شغلی و بازار کار رشته صنایع دستی در ایران
از مهم‌ترین دغدغه‌های ذهنی هر فردی برای ورود به هر رشته‌ای، وضعیت بازار کار و آینده شغلی آن رشته است. بازار کار رشته صنایع دستی وابسته به خلاقیت، مهارت و پشتکار فرد است؛ اگر فردی این ویژگی‌ها را داشته باشد، می‌تواند در ارگان‌های دولتی همچون سازمان میراث فرهنگی، اداره کل صنایع دستی در وزارت جهاد کشاورزی، فرهنگسراها، بنیاد مستضعفان، جانبازان و… مشغول به کار شود. همچنین افرادی که علاقه‌ای به مشغول شدن در مشاغل دولتی و یا ثابت ندارند، می‌توانند با ساخت کارگاه‌های کوچک در خانه جهت ساخت صنایع دستی، به مشاغل خانگی روی آورده و برای خودشان کسب و کاری به‌وجود بیاورند تا درآمد بیشتری نیز از این راه کسب کنند. این رشته از آینده خوبی نیز برخوردار است، چون مردم علاقه‌مند به استفاده از صنایع دستی و ایجاد کسب و کارهای خانگی در این حرفه هستند و به آن اهمیت می‌دهند.
آینده شغلی و بازار کار رشته صنایع دستی در جهان
بسیاری از کارشناسان معتقدند بعد از بروز انقلاب صنعتی اروپا که در اواخر قرن 18 میلادی رخ داد، هنر صنایع دستی در بسیاری از کشورهای اروپایی به طرز قابل توجه‌ای متحول شد که به تدریج ماشین‌های صنعتی جای خود را به نیروهای انسانی دادند و هنرهای دستی وارد مرحله جدیدی شدند. هنرهای دستی از یک طرف نشان دهنده اعتقادات، آداب و رسوم، سنت‌ها، فرهنگ و تمدن کشورهای مختلف به شمار می‌آیند و از طرف دیگر در ایجاد اشتغال، درآمد سالانه کشور و همچنین توسعه صادرات، نقش ویژه‌ای را ایفا می‌کنند. اگر برای فروش محصولات صنایع دستی در یک کشور خارجی، ارزش و جایگاه محصول را از قبل مشخص کنید و این کار را با یک برندسازی و بسته‌بندی شیک انجام دهید، می‌توانید درآمد فوق‌العاده‌ای داشته باشید. آینده شغلی و بازار کار رشته صنایع دستی در جهان با توجه به معامله‌های دلاری و بازار گسترده بسیار عالی است. صادرات صنایع دستی در همه کشورها امری طبیعی و رایج است. در سال گذشته ارزش صادرات صنایع دستی به بیش از 2 میلیارد دلار رسید که سهم کشور هند از همه کشورها بیشتر بود و در رتبه‌های بعدی به ترتیب قطر، چین و ترکیه قرار گرفتند.
درآمد و حقوق رشته صنایع دستی
درآمد این رشته وابسته به این است که فرد در چه مکانی کار می‌کند. اگر فرد در مکان‌های دولتی مشغول به کار باشد، حقوق ثابت و متوسطی دارد؛ اما درآمد افرادی که کارگاه دارند یا مشغول به کسب و کار در حوزه خانگی هستند، به میزان تعداد تولید و فروش آن‌ها بستگی دارد. اگر این افراد از تبلیغات خوب به همراه مشاوره موثر در زمینه فروش و معرفی محصولات خود استفاده کنند، می‌توانند درآمدی چند برابر فردی که حقوق ثابت دریافت می‌کند، داشته باشند. به طور میانگین درآمد یک استادکار یا هنرمند در حوزه صنایع دستی در ماه 6 میلیون تومان است.
دوره کارشناسی صنایع دستی
دانشجویان رشته صنایع دستی در مدت زمان چهار سال تحصیل، اطلاعاتی در مورد 24 گروه بزرگ صنایع دستی ایران که شامل 158 شاخه می‌شود، به دست می‌آورند؛ همچنین دانشجویان این رشته با پرداختن به یکی از 4 گرایش اصلی صنایع دستی که شامل سفالگری، صنایع چوب، نگارگری و طراحی فرش است، صاحب تخصص می‌شوند و مهارت لازم برای تولید و ساخت صنایع دستی را کسب می‌کنند. پذیرش رشته کارشناسی صنایع دستی در دانشگاه‌های دولتی روزانه، نوبت دوم(شبانه)، پیام نور، غیر انتفاعی و همچنین دانشگاه آزاد صورت می‌گیرد. دوره کارشناسی صنایع دستی هشت ترم است و حدود چهار سال طول می‌کشد و از 136 واحد تشکیل شده است که شامل:
- 21 واحد دروس عمومی
- 31 واحد دروس پایه
- 25 واحد دروس اصلی
- 51 واحد دروس تخصصی
- حداقل 9 واحد اختیاری
این رشته دارای گرایش خاصی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد نیست.
دروس عمومی
- معارف اسلامی
- ادبیات فارسی
- اخلاق و تربیت اسلامی
- زبان خارجه
- تاریخ اسلام
- تربیت بدنی
- انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن از قرن سیزدهم
- زیست شناسی
- متون اسلامی
دروس پایه
- کارگاه حجم سازی
- انسان
- طراحی
- طبیعت 1
- مبانی هنرهای تجسمی 1 و 2
- کارگاه طراحی پایه 1 و 2
- کارگاه عکاسی پایه 1 و 2
- هنر و تمدن اسلامی 1 و 2
- آشنایی با هنر در تاریخ 1 و 2
- آشنایی با هنرهای سنتی ایران
دروس اصلی
- هندسه نقوش در صنایع دستی ایران 1 و 2
- مرمت نگهداری آثار هنری 1 و 2
- تحقیق در صنایع دستی ایران 1 و 2
- انسان
- طبیعت 2
- خوشنویسی و طراحی حروف 1
- تحول صنایع دستی
- طرح اشیا در تمدن اسلامی
دروس تخصصی
- کارگاه صنایع دستی 1 تا 9
- کارگاه تخصصی صنایع دستی 1 و 2
- طرح و رساله نهایی
دروس اختیاری
- آشنایی با رشته‌های هنری معاصر
- خوشنویسی و طراحی حروف 2
- کارگاه مواد و روش‌های ساخت 1 تا 3
- حکمت هنر اسلامی
- مدیریت تولید صنعتی
- هندسه مناظر و مزایا
- کارگاه چاپ باتیک (کلاقه‌ای)
- تاریخ طراحی صنعتی و اختراعات
- کارگاه چاپ
- تاریخچه کتاب
دانشگاه‌های برتر رشته صنایع درسی
- دانشگاه هنر تهران
- دانشگاه هنر اصفهان
کلام آخر
اگر فردی با حوصله و صبور هستید و ذوق هنری بالایی دارید، با توجه به آینده شغلی و بازار کار رشته صنایع دستی در ایران و جهان، شما را به تحصیل این رشته و فعالیت در این حرفه تشویق می‌کنیم. ما در این مقاله سعی کردیم بازار کار رشته صنایع دستی در ایران و جهان، درآمد این فعالیت و همچنین دوره کارشناسی صنایع دستی را به صورت کاملی به شما ارائه دهیم تا اطلاعات مفیدی در این زمینه کسب کنید.
