با شنیدن کلمههای سفال و سرامیک، یکی از چیزهایی که به یاد آن میافتیم، فرهنگ کشورمان ایران است. سفال و سرامیک بیشترین آثار باستانی را به خود اختصاص میدهند و نقش آنها در فرهنگ و تاریخ ما غیرقابل انکار است. همچنین ظروف ساخته شده از این دو بسیار در طب سنتی و دین توصیه شدهاند. با اینوجود، خیلی از افراد تفاوت سفال و سرامیک را نمیدانند و آنها را به دلیل برخی شباهتهای ظاهری باهم اشتباه میگیرند. مثلا اینکه هردو از خاک تشکیل شدهاند و برای شکل گرفتن باید حرارت ببینند. یا اینکه هم ظروف سفالی و هم ظروف سرامیکی، از دو بخش بدنه و لعاب ساخته میشوند. با اینحال، تفاوت سفال و سرامیک قابلتوجه است و در ادامه، قرار است این تفاوتها را باهم بررسی کنیم.
ابتدا بهتر است با تعریف این دو ماده آشنا شویم:
سرامیک، به مادهای طبیعی میگویند که حرارت بالایی ببیند و تغییر ماهیت دهد.
سفال به اشیایی گفته میشود که از خاک رس ساخته میشوند و در کوره حرارت میبینند.
پس بهطور کلی، سفال نوعی سرامیک محسوب میشود اما قدمتی بیشتر از آن دارد.
و اما تفاوت سفال و سرامیک:
اشیای سرامیکی شامل خاک رس و موادی مثل سیلیس، کوارتز، کالوئن و خاک استونور هستند اما اشیای سفالی فقط از خاک رس ساخته میشوند و به همین دلیل است که چسبندگی بیشتری نسبت به سرامیک دارند.
درجهی پخت سفال نسبت به سرامیک که دمای پختی حدود 1600 درجهی سانتیگراد دارد، کمتر است به همین دلیل کورههای پیشرفته در سفالگری نیاز نمیشوند. سفال همچنین میزان لعابپذیری پایینتری نسبت به سرامیک دارد. لعاب پوشش شفافی است که روی ظروف سرامیکی و سفالی قرار میگیرد و استحکام و زیبایی آنها را تامین میکند. دلیل لعابپذیری کمتر سفال، وجود رنگ قرمز آهنی است که در خاک رس وجود دارد و باعث تیرهتر بهنظر آمدن رنگها میشود. بنابراین رنگ و لعاب روی سرامیک، شفافتر و روی سفال، پختهتر و قرمزتر دیده میشود.
تفاوت بعدی این است که سرامیک را به دلیل دوغابی بودن میتوان به اشکال مختلف مورد استفاده قرار داد اما سفال، خمیری بوده و تنوع کمتری نسبت به سرامیک دارد. بنابراین سفال را با چرخ سفالگری شکل میدهند اما سرامیک روند و فرمول پیچیدهتری دارد، در قالب ساخته شده و به هر شکل دلخواه و ظریفی در میآید.
علاوه بر اینها، قیمت سفال و سرامیک نیز با هم متفاوت است. زیرا هم مواد تشکیلدهندهی آنها با هم فرق دارند و هم نحوه و زمان پختشان. سفال در دمای پایینتر و با چرخ سفالگری و دست ساخته میشود اما سرامیک با ریختهگری و قالب در کورههای پیشرفته تولید میشود.