ایران مشهورترین کشور سفال خاورمیانه است و بیش از 100 کارخانه تولید سفال و سرامیک با بیش از 15 سال سابقه صادرات در آن مستقر هستند. برترین تولیدکنندگان سفال و سرامیک ایران در شهر میبد یزد قرار دارند. انواع کاشی در چندین سایز و در طرح‌ها و رنگ‌های جذاب در ایران تولید شده و موجود می‌باشند. اکثر سفال‌ها، سرامیک‌ها و کاشی‌های ایران مطابق با استاندارد ملی ایران (ISIRI) و همچنین استانداردهای بین المللی مدیریت کیفیت هستند. در این مقاله بزرگترین برند های سفال ایرانی را برایتان آورده‌ایم. اگر به این موضوع علاقه‌مند هستید به مطالعه ادامه دهید.
سفال ایرانی چیست؟
سفال ایرانی، توسط هنرمندان ایرانی ساخته شده و تاریخچه آن به اوایل عصر نوسنگی (هزاره هفتم پیش از میلاد) برمی‌گردد. کشاورزی باعث پختن خشت و ساخت ظروف توسط مردم ایران شد. اولین سفال‌ها در آفتاب خشک شده و هیچ نقش و نگاری روی آن‌ها وجود نداشت. بعدها در تنور خانه آن‌ها را می‌پختند. سپس حدود 200 سانتی متر کوره در هوای آزاد ساخته‌شده و با سوزاندن انبوهی از فضولات خشک شده حیوانات به آن‌ها حرارت می‌دادند. نتایج این فرآیند سفال‌های پخته، نیمه پخته و کربنی شد. در طی زمان، کوره‌ها کارآمدتر شدند. سفالگران ایرانی طی قرن‌های طولانی با اصلاح فرم‌های تازه معرفی شده و آمیختن آن‌ها در فرهنگ خود تغییرات ناشی از آشفتگی‌های سیاسی را بهبود بخشیدند. این نگرش نوآورانه در طول زمان زنده مانده و بر بسیاری از فرهنگ‌های دیگر در سراسر جهان تاثیر به سزایی گذاشته‌است.
دو نوع سفال وجود داشت که در حدود 4000 سال قبل از میلاد در ایران رایج بود که شامل سرامیک‌های قرمز و سیاه می‌شد که در سبک تزیینی خود ساده بودند. با گسترش هنر، ظروف سفالی، طرح‌های هندسی را در خود جای دادند که منجر به سبک تزیینی توسعه یافته‌تری شد. این سبک پیچیده باعث ایجاد انواع وسیع‌تری از سفال‌ها شد.
در دوره ماقبل تاریخ، مواد اولیه برای تولید ظروف شامل مخلوط خاک رس، تیکه‌های کوچک گیاهان مختلف، کاه و آب بود. زمانی که این مواد با هم مخلوط می‌شدند، خمیر بسیار سفتی را به وجود می‌آوردند که تبدیل به ماده‌ای انعطاف‌پذیر، محکم و قابل استفاده برای ساخت همه ظروف در ایران می‌شد. در حدود هزاره چهارم قبل از میلاد، کیفیت تولید ظروف افزایش یافت؛ زیرا چرخ سفالگری معرفی و عرضه شد. در نهایت، سفال‌های ایرانی در استفاده از ابزار و سبک‌ها برای بهبود تولید هنری در سراسر جهان گسترش یافت.
سفال‌های شوش
مدتی پس از این که شوش برای اولین بار در 6000 سال پیش سکونت یافت، ساکنان آن معبدی را بر روی یک سکوی تاریخی بنا کردند. ماهیت استثنایی این بنا هنوز در هنر ظروف سفالی که به عنوان پیشکش در قبر نزدیک سکوی معبد قرار داده‌شده‌است، قابل تشخیص می‌باشد. نزدیک به 2000 گلدان از گورستان به دست آمد و اکنون اکثر آن‌ها در موزه لوور قرار دارند. ظروف کشف شده نمونه‌ای معتبر از دستاوردهای هنری و فنی سازندگانش است.
سبک شوش اول تا حد زیادی محصول گذشته و تاثیرات صنایع سفال و سرامیک معاصر در کوهستان‌های غرب ایران بوده‌است. طبق بررسی‌های صورت گرفته مشخص شده که سفال‌ها با دقت بالا و با دست ساخته‌شده‌اند. اگر چه ممکن است از یک چرخ آهسته استفاده شده‌باشد، اما عدم تقارن رنگ‌ها و نامنظمی ترسیم خطوط و نوارهای حلقه‌ای نشان‌دهنده این است که بیشتر کار به صورت دستی و آزاد صورت گرفته‌است.
سفال‌های دوره صفویه
در زمان صفویان، سفال‌های خاصی با مینیاتورها، طرح‌های فرش و طرح‌های پارچه‌ای به عنوان تزئینات ساخته‌می‌شد. تقلید از ظروف چینی منجر به تولید مواد با کیفت‌تر و محصولات بهتر در مقایسه با چینی‌ها شد. همچنین ظروف مختلف هنری ساخته و کاشی کاری‌ها رونق گرفت. در نهایت، مساجد و بناهای مشابه با آن توسط این محصولات تزیین شدند و بسیار مورد توجه عموم قرار گرفتند.
سفال‌های اوایل دوره اسلامی
دوره سامانیان شاهد خلق سفال‌های کتیبه‌ای بود. این قطعات معمولا ظروف سفالی با حروف سیاه و سفید به خط کوفی بودند. سمرقند و نیشابور هر دو مرکز تولید این نوع سفال بودند. نیشابور حدود سال 651 تحت حکومت اسلام قرار گرفت و به شهر رونق هنرها و صنایع دستی تبدیل شد. برخی از هنرهای تولید شده شامل وسایل سفالی، شیشه، فلزکاری، سکه، دیوارهای تزیینی و گچ‌بری‌های کنده‌کاری شده بودند. سرامیک یکی از هنرهای وارداتی و منحصر به فرد در شهرهای اطراف نیشابور بود. یکی از رایج‌ترین گروه‌های سرامیک، سفال نام داشت.
سفال‌های امروزی
پس از دوره صفویان، سفالگری به دلیل تجارت با اروپا و واردات انبوه سرامیک و ظروف چینی رو به افول رفت. امروزه روش‌های صنعتی تولید سفال، سرامیک، ظروف چینی و… روش‌های سفال‌سازی را در ایران ابداع کرده‌اند. همچنین علم به ارتقای دانش در این زمینه کمک بسیاری کرده‌است. با این حال، اگر همه چیز به این شکل انجام شود، دیگر هنر نخواهد بود. خوشبختانه، هنوز هم کارگاه‌های سنتی کار می‌کنند و علاقه مردم به این محصولات رو به افزایش است.
یکی از مناطق اصلی ایران که روش خاصی برای تولید سفال دارد، کلپورگان است. سفال بومی آن بسیار معروف بوده و شیوه‌های تولیدی آن‌ها قدمتی حدود 4 تا 6 هزار سال دارد. یکی دیگر از مواردی که سفال این منطقه از سایر نقاط کشور متمایز می‌کند این است که زنان کلپورگان از چرخ سفال برای ساختن سفال استفاده نمی‌کنند. شگفت انگیز است که چنین اثر باشکوهی تنها با روش‌های سنتی و دستی امکان پذیر می‌باشد.
معرفی بزرگترین برند های سفال ایرانی
همانطور که قبلا ذکر کردیم، ایران کشوری است که کاشی، سفال و سرامیک را با کیفیت بالا و قیمت پایین و معقولی تولید می‌کند. در واقع، در میان “3 کشور برتر برای خرید سفال ارزان” قرار داشته و برای پوشش انواع سلیقه مشتریان تنوع بسیاری در تولید دارد. در ادامه شمار را با برترین تولیدکنندگان سفال و کاشی ایرانی که دارای برندهایی معتبر با شهرت جهانی که در زمینه تولید و گاها صادرات حرف اول را می‌زنند، آشنا می‌کنیم. این برندها عبارتند از:
- ماه فروز
- سویلا
- میبد مروارید
- آوند
- تکوک
- سفال سلطان آباد
این نام‌ها در زمینه تولید سفال شناخته‌شده هستند و اکثر صادرات به کشورهای دیگر را برعهده دارند. البته که در زمینه تولید سفال نام‌های درخشان دیگری به چشم می‌خورند اما سعی شده تا معروف‌ترین و بزرگترین آن ها آورده‌شود. امیدواریم برایتان مفید واقع شود.
کلام آخر
هیچ هنر باستانی را در ایران نمی‌توان یافت که اثری مانند سفالگری یا ماده مصنوعی مانند سفال داشته‌باشد. کهن‌ترین سفال‌های یافت شده در ایران متعلق به حدود 7000 تا 8650 پیش از میلاد هستند که در لایه‌های نوسنگی غار بیستون، هوتو و کمربند کشف شده‌اند. این موارد نشان دهنده قدمت بالای سفال ایران می‌باشند. ایران هنوز هم در تولید سفال پیشتاز میدان است و در خاورمیانه برای صادرات حرف اول را می‌زند. در این مقاله با بررسی تاریخچه، قدمت و گذشته سفال در ایران، ارزش این محصول را به شما نشان دادیم و برندهای معروفی را در این زمینه معرفی کردیم. امیدواریم از این مقاله لذت برده‌باشید.
